Bartonella (anteriorment coneguda com a Rochalimaea) és un gènere de bacteris gramnegatius, l'únic de la família Bartonellaceae,[63] anomenada així en honor al metge Alberto Barton Thompson (1871-1950).[64] Són paràsits facultatius intracel·lulars que poden infectar persones sanes,[65] tot i que normalment són considerats patògens oportunistes.[66] Constitueixen una font important d'endocarditis[67] amb cultius microbiològics negatius[68] i provoquen de vegades malalties del sistema nerviós central, com ara estat epilèptic refractari de nou inici,[69] epilèpsia parcial contínua,[70] mielitis transversa,[71] empiema de l'espai epidural cerebral,[72] encefalitis,[73] afàsia motora cortical[74] o vasculitis cerebral.[75] Poden ser la causa de trastorns oculars molt diversos,[76] com la uveïtis humana[77] i felina,[78] els escotomes per periflebitis segmentària bilateral recurrent,[79] la neuroretinitis (inflamació de la retina i el nervi òptic),[80] la coroïditis en plaques,[81] l'oclusió de la vena retiniana central[82] i la síndrome oculoglandular de Parinaud.[83] També de peliosi hepatoesplènica,[84] de bacterièmia,[85] d'abscessos esplènics,[86] cerebrals[87] i hepàtics,[88] d'abscés a la gola,[89] d'hepatitis granulomatosa,[90] de crioglobulinèmia secundària a una infecció de l'endocardi,[91] de limfadenitis braquial i axil·lar suggestiva de limfoma,[92] de limfadenopaties inguinals d'aspecte tumoral,[93] de limfadenitis granulomatosa abscesificada intraparotídia,[94] de glomerulonefritis ràpidament progressiva,[95] de miositis,[96] de sacroiliïtis piogènica[97] o d'osteomielitis vertebral.[98] La infecció per aquests bacteris rep el nom de bartonel·losi,[99] una malaltia zoonòtica[100] que afecta tant els éssers humans com animals domèstics, entre ells el gat i el gos,[101] i salvatges.[102] Bartonella és transmesa per artròpodes hematòfags com ara paparres,[103] àcars,[104] polls,[105] puces,[106] mosques de la sorra,[107] xinxes del llit[108] i mosquits.[109] Ha estat descrit algun cas excepcional d'infecció per B. henselae desenvolupada després de la picadura de formigues del gènere Solenopsis.[110] Aquests bacteris penetren en el seu hoste emprant tropismes específics dirigits seqüencialment cap a les cèl·lules endotelials i els eritròcits.[111] La concurrència en un mateix hoste de diferents membres del gènere és un fet possible, encara que infreqüent.[112] Bartonella quintana s'ha identificat en biòpsies de pell de mòmies precolombines[113] i el seu ADN en la polpa dental[114] de restes humanes de quatre mil anys d'antiguitat.[115]

Infotaula d'ésser viuBartonella Modifica el valor a Wikidata

Modifica el valor a Wikidata
Dades
Tinció de Gramgramnegatiu Modifica el valor a Wikidata
Taxonomia
RegnePseudomonadati
FílumPseudomonadota
ClasseAlphaproteobacteria
OrdreRhizobiales
FamíliaBartonellaceae
GènereBartonella Modifica el valor a Wikidata
Tipus taxonòmicBartonella bacilliformis Modifica el valor a Wikidata
Nomenclatura
EpònimAlberto Barton Modifica el valor a Wikidata
Espècies

De totes les espècies o subespècies de Bartonella descobertes fins ara, almenys onze tenen la capacitat de causar infeccions en l'espècie humana. Bartonella bacilliformis (causant de la malaltia de Carrión),[116] B. quintana (causant de la febre de les trinxeres)[117] i B. henselae (causant de la malaltia per esgarrapada de gat)[118][119] són les més conegudes, mentre que B. elizabethae, B. rochalimae, B. vinsonii,[120] B. washoensis,[121] B. grahamii,[122] B. clarridgeiae,[123] B. koehlerae[124] i B. alsatica[125] únicament s`han identificat com l'agent causal d'un baix nombre de bartonel·losis humanes.

L'angiomatosi bacil·lar és una malaltia poc comuna descrita per primera vegada l'any 1983[126] que afecta predominantment individus immunodeficients,[127] en la qual apareixen lesions neoproliferatives vasculars cutànies[128] o en els òrgans interns,[129] a conseqüència d'una infecció per Bartonella henselae o B. quintana.[130] Pot envair el teixit ossi i causar osteòlisi (destrucció) cortical i/o periòstica.[131] Amb freqüència, les lesions a la pell de l'angiomatosi bacil·lar són clínicament molt semblants a les que es veuen en el sarcoma de Kaposi o en el granuloma piogènic.[132]

La gravetat de les infeccions per Bartonella spp. es correlaciona amb l'estat immunitari de l'individu.[133] Poden causar des d'una malaltia benigna i autolimitada a processos sistèmics aguts que posen en risc la vida.[134] No és rar que a la pell apareguin pàpules, nòduls o plaques eritematoses; eventualment de manera aïllada i sovint presents a tot el cos.[135] S'ha registrat algun cas inusual d'infecció per B. henselae amb simptomatologia similar a la d'una malaltia autoimmunitària[136] i de vasculitis leucocitoblàstica[137] derivada d'una bartonel·losi per B. quintana.[138]

Per regla general, els pacients amb bacterièmia responen bé al tractament amb gentamicina i doxiciclina.[139] En casos de malaltia de Carrión (anomenada també de la berruga peruana), es recomana administrar ciprofloxacina als adults i amoxicil·lina/àcid clavulànic a gestants i nens de menys de catorze anys durant la fase aguda i azitromicina durant la fase eruptiva.[140]

Referències modifica

  1. Heller, R; Kubina, M; Mariet, P; Riegel, P; Delacour, G; et al «Bartonella alsatica sp. nov., a new Bartonella species isolated from the blood of wild rabbits» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 1999 Gen; 49 (Pt 1), pp: 283-288. DOI: 10.1099/00207713-49-1-283. ISSN: 1466-5026. PMID: 10028274 [Consulta: 4 maig 2022].
  2. GBIF «Bartonella acomydis Sato et al., 2013» (en anglès). Backbone Taxonomy, Species, 2019; 7498110 (rev), pàgs: 1 [Consulta: 4 setembre 2020].
  3. Fournier, PE; Taylor, C; Rolain, JM; Barrassi, L; et al «Bartonella australis Sp. Nov. From Kangaroos, Australia» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2007 Des; 13 (12), pp: 1961-1962. DOI: 10.3201/eid1312.060559. PMC: 2876737. PMID: 18258063 [Consulta: 15 juny 2020].
  4. Mullins, KE; Hang, J; Clifford, RJ; Onmus-Leone, F; Yang, Y; et al «Whole-Genome Analysis of Bartonella ancashensis, a Novel Pathogen Causing Verruga Peruana, Rural Ancash Region, Peru» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2017 Mar; 23 (3), pp: 430-438. DOI: 10.3201/eid2303.161476. PMC: 5382735. PMID: 28221130 [Consulta: 20 novembre 2022].
  5. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella apihabitans» (en anglès) pàgs: 2, 2023; Feb 21, ID2750934 (rev). [Consulta: 26 febrer 2023].
  6. Kešnerová, L; Moritz, R; Engel, P «Bartonella apis sp. nov., a honey bee gut symbiont of the class Alphaproteobacteria» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2016 Gen; 66 (1), pp: 414-421. DOI: 10.1099/ijsem.0.000736. ISSN: 1466-5034. PMID: 26537852 [Consulta: 20 novembre 2022].
  7. Tarazona, D; Padilla, C; Cáceres, O; Montenegro, JD; Bailón, H; Ventura, G; et al «Whole Genome Sequencing and Comparative Analysis of Bartonella bacilliformis Strain INS, the Causative Agent of Carrion's Disease» (en anglès). Genome Announc, 2013 Gen; 1 (1), pp: e00053-12. DOI: 10.1128/genomeA.00053-12. PMC: 3569277. PMID: 23409255 [Consulta: 13 abril 2023].
  8. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella bacilliformis str. Heidi Mejia» (en anglès) pàgs: 2, 2023; Jul 31, ID1427332 (rev). [Consulta: 3 agost 2023].
  9. Bermond, D; Heller, R; Barrat, F; Delacour, G; Dehio, C; Alliot, A; et al «Bartonella birtlesii sp. nov., isolated from small mammals (Apodemus spp.)» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2000 Nov; 50 (Pt 6), pp: 1973-1979. DOI: 10.1099/00207713-50-6-1973. ISSN: 1466-5026. PMID: 11155970 [Consulta: 29 agost 2020].
  10. Maillard, R; Petit, E; Chomel, B; Lacroux, C; Schelcher, F; et al «Endocarditis in Cattle Caused by Bartonella bovis» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2007 Set; 13 (9), pp: 1383–1385. DOI: 10.3201/eid1309.070236. PMC: 2857289. PMID: 18252116 [Consulta: 15 juny 2020].
  11. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella callosciuri» (en anglès) pàgs: 2, 2022; Nov 16, ID686223 (rev). [Consulta: 21 novembre 2022].
  12. Bai, Y; Cross, PC; Malania, L, Kosoy, M «Isolation of Bartonella capreoli from elk» (en anglès). Vet Microbiol, 2011 Mar 24; 148 (2-4), pp: 329-332. ISSN 0378-1135. DOI: 10.1016/j.vetmic.2010.09.022. PMID: 20961711 [Consulta: 25 febrer 2023].
  13. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella choladocola» (en anglès) pàgs: 2, 2023; Mar 23, ID2750995 (rev). [Consulta: 25 març 2023].
  14. Antequera-Gómez, ML; Lozano-Almendral, L; Barandika, JF; González-Martín-Niño, RM; et al «Bartonella chomelii Is the Most Frequent Species Infecting Cattle Grazing in Communal Mountain Pastures in Spain» (en anglès). Appl Environ Microbiol, 2015 Gen; 81 (2), pp: 623-629. DOI: 10.1128/AEM.03159-14. PMC: 4277576. PMID: 25381240 [Consulta: 16 juny 2020].
  15. Kordick, DL; Hilyard, EJ; Wilson, KH; Steigerwalt, AH; et al «Bartonella clarridgeiae, a newly recognized zoonotic pathogen causing inoculation papules, fever, and lymphadenopathy (cat scratch disease)» (en anglès). J Clin Microbiol, 1997 Jul; 35 (7), pp: 1813–1818. PMID: 9196200. DOI: 10.1128/jcm.35.7.1813-1818.1997. PMC: 229848 [Consulta: 16 juny 2020].
  16. ITIS «Bartonella coopersplainsensis Gundi et al., 2009» (en anglès). Standard Report Page, 2020 Gen 17; 959901 (rev), pàgs: 2 [Consulta: 14 setembre 2020].
  17. GBIF «Bartonella doshiae Birtles et al., 1995» (en anglès). Backbone Taxonomy, Species, 2019; ID3220780 (rev), pàgs: 2 [Consulta: 14 agost 2020].
  18. Rasis, M; Rudoler, N; Schwartz, D; Giladi, M «Bartonella dromedarii sp. nov. Isolated from Domesticated Camels (Camelus dromedarius) in Israel» (en anglès). Vector Borne Zoonotic Dis, 2014 Nov; 14 (11), pp: 775-782. DOI: 10.1089/vbz.2014.1663. ISSN: 1530-3667. PMID: 25409267 [Consulta: 4 agost 2020].
  19. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella durdenii» (en anglès) pàgs: 2, 2016; Jul 26, ID488621 (rev). [Consulta: 4 febrer 2023].
  20. GBIF «Bartonella elizabethae (Daly et al., 1993) Brenner et al., 1993» (en anglès). Backbone Taxonomy, Species, 2019; ID3220768 (rev), pàgs: 3 [Consulta: 9 juliol 2020].
  21. Mangombi, JB; N'Dilimabaka, N; Medkour, H; Banga, OL; Tall, ML; et al «Bartonella gabonensis sp. nov., a new bartonella species from savannah rodent Lophuromys sp. in Franceville, Gabon» (en anglès). New Microbes New Infect, 2020 Oct 27; 38, pp: 100796. PMID: 33294192. DOI: 10.1016/j.nmni.2020.100796. PMC: 7689162 [Consulta: 31 gener 2023].
  22. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella florencae» (en anglès) pàgs: 2, 2022; Nov 16, ID928210 (rev). [Consulta: 20 novembre 2022].
  23. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella fuyuanensis» (en anglès) pàgs: 2, 2022; Nov 16, ID1460968 (rev). [Consulta: 22 novembre 2022].
  24. Berglund, EC; Ehrenborg, C; Pettersson, OV; Granberg, F; Näslund, F; et al «Genome dynamics of Bartonella grahamii in micro-populations of woodland rodents» (en anglès). BMC Genomics, 2010 Mar 4; 11, pp: 152. PMID: 20202191. DOI: 10.1186/1471-2164-11-152. PMC: 2847970 [Consulta: 6 abril 2023].
  25. Bressianini do Amaral, R; Vedovelli Cardozo, M; de Mello Varani, A; Chiaradia Furquim, ME; Morato Dias, C; et al «First Report of Bartonella spp. in Marsupials from Brazil, with a Description of Bartonella harrusi sp. nov. and a New Proposal for the Taxonomic Reclassification of Species of the Genus Bartonella» (en anglès). Microorganisms, 2022 Ag 9; 10 (8), pp: 1609. PMID: 36014025. DOI: 10.3390/microorganisms10081609. PMC: 9414547 [Consulta: 4 març 2023].
  26. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella heixiaziensis» (en anglès) pàgs: 2, 2023; Maig 31, ID1461000 (rev). [Consulta: 10 juny 2023].
  27. Bouchouicha, R; Durand, B; Monteil, M; Chomel, BB; Berrich, M; et al «Molecular epidemiology of feline and human Bartonella henselae isolates» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2009 Maig; 15 (5), pp: 813-816. PMID: 19402978. DOI: 10.3201/eid1505.080995. PMC: 2687025 [Consulta: 3 maig 2023].
  28. Inoue, K; Kabeya, H; Shiratori, S; Ueda, K; et al «Bartonella Japonica Sp. Nov. And Bartonella Silvatica Sp. Nov., Isolated From Apodemus Mice» (en anglès). Int J Syst Bacteriol, 2010 Abr; 60 (Pt 4), pp: 759-763. ISSN 1466-5034. DOI: 10.1099/ijs.0.011528-0. PMID: 19656930 [Consulta: 8 juliol 2020].
  29. Droz, S; Chi, B; Horn, E; Steigerwalt, AG; et al «Bartonella koehlerae sp. nov., Isolated from Cats» (en anglès). J Clin Microbiol, 1999 Abr; 37 (4), pp: 1117-1122. PMID: 10074535. DOI: 10.1128/JCM.37.4.1117-1122.1999. PMC: 88658 [Consulta: 3 maig 2023].
  30. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella koehlerae subsp. bothieri» (en anglès) pàgs: 2, 2016; Set 12, ID1395081 (rev). [Consulta: 26 febrer 2023].
  31. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella koehlerae subsp. boulouisii» (en anglès) pàgs: 2, 2016; Mar 23, ID1395084 (rev). [Consulta: 3 maig 2023].
  32. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella kosoyi» (en anglès) pàgs: 2, 2019; Set 27, ID2133959 (rev). [Consulta: 11 maig 2023].
  33. KEGG «Bartonella krasnovii» (en anglès). Genome, 2023 Mar 29; T06421 (rev), pàgs: 1 [Consulta: 30 març 2023].
  34. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella pachyuromydis» (en anglès) pàgs: 2, 2019; Mar 12, ID931097 (rev). [Consulta: 26 gener 2023].
  35. GBIF «Bartonella peromysci (Ristic & Kreier, 1984) Birtles et al., 1995» (en anglès). Backbone Taxonomy, Species, 2019; ID3220772 (rev), pàgs: 2 [Consulta: 15 agost 2020].
  36. Bressianini do Amaral, R; Vedovelli Cardozo, M; de Mello Varani, A; Ricardo Gonçalves, L; Chiaradia Furquim, ME; Morato Dias, C; de Souza Santana, M; et al «Bartonella machadoae sp. nov. isolated from wild rodents in the Pantanal wetland» (en anglès). Acta Trop, 2022 Maig; 229, pp: 106368. PMID: 35157842. DOI: 10.1016/j.actatropica.2022.106368. ISSN: 1873-6254 [Consulta: 5 febrer 2023].
  37. Dahmani, M; Diatta, G; Labas, N; Diop, A; Bassene, H; Raoult, D; et al «Noncontiguous finished genome sequence and description of Bartonella mastomydis sp. nov.» (en anglès). New Microbes New Infect, 2018 Mar 28; 25, pp: 60-70. PMID: 30128156. DOI: 10.1016/j.nmni.2018.03.005. PMC: 6098214 [Consulta: 12 febrer 2023].
  38. Veikkolainen, V; Vesterinen, EJ; Lilley, TM; Pulliainen, AT «Bats as reservoir hosts of human bacterial pathogen, Bartonella mayotimonensis» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2014 Jun; 20 (6), pp: 960-967. PMID: 24856523. DOI: 10.3201/eid2006.130956. PMC: 4036794 [Consulta: 15 novembre 2022].
  39. Ni, J; Ren, Q; Lin, H; Aizezi, M; Luo, J; et al «Molecular Evidence of Bartonella melophagi in Ticks in Border Areas of Xinjiang, China» (en anglès). Front Vet Sci, 2021 Jun 22; 8, pp: 675457. PMID: 34239911. DOI: 10.3389/fvets.2021.675457. PMC: 8258404 [Consulta: 25 març 2023].
  40. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella naantaliensis» (en anglès) pàgs: 2, 2018; Abr 30, ID1443937 (rev). [Consulta: 15 novembre 2022].
  41. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella phoceensis» (en anglès) pàgs:, 2020; Jul 28, ID270249 (rev). [Consulta: 27 agost 2020].
  42. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella queenslandensis» (en anglès) pàgs: 2, 2020; Jul 3, ID481138 (rev). [Consulta: 9 juliol 2020].
  43. ITIS «Bartonella quintana (Schmincke, 1917) Brenner et al., 1993» (en anglès). Standard Report Page, 2020 Gen 17; 959882 (rev), pàgs: 2 [Consulta: 29 agost 2020].
  44. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella quintana str. Toulouse» (en anglès) pàgs: 2, 2023; Jul 31, ID283165 (rev). [Consulta: 3 agost 2023].
  45. Merhej, V; Croce, O; Robert, C; Rolain, JM; Raoult, D «Genome Sequence of Bartonella rattaustraliani, a Bacterium Isolated from an Australian Rat» (en anglès). J Bacteriol, 2012 Des; 194 (24), pp: 7012. PMID: 23209252. DOI: 10.1128/JB.01924-12. PMC: 3510612 [Consulta: 10 agost 2020].
  46. Merhej, V; Croce, O; Robert, C; Rolain, JM; Raoult, D «Genome sequence of Bartonella rattimassiliensis, a bacterium isolated from European Rattus norvegicus» (en anglès). J Bacteriol, 2012 Des; 194 (24), pp: 7013. PMID: 23209253. DOI: 10.1128/JB.01930-12. PMC: 3510572 [Consulta: 4 maig 2022].
  47. Ernst, E; Qurollo, B; Olech, C; Breitschwerdt, EB «Bartonella rochalimae, a newly recognized pathogen in dogs» (en anglès). J Vet Intern Med, 2020 Jul; 34 (4), pp: 1447–1453. PMID: 32415797. DOI: 10.1111/jvim.15793. PMC: 7379054 [Consulta: 26 agost 2020].
  48. Dahmana, H; Medkour, H; Anani, H; Granjon, L; Diatta, G; et al «Non-contiguous finished genome sequence and description of Bartonella saheliensis sp. nov. from the blood of Gerbilliscus gambianus from Senegal» (en anglès). New Microbes New Infect, 2020 Mar 14; 35, pp: 100667. PMID: 32300480. DOI: 10.1016/j.nmni.2020.100667. PMC: 7152674 [Consulta: 4 abril 2022].
  49. Mediannikov, O; Karkouri, K; Diatta, G; Robert, C; et al «Non-contiguous finished genome sequence and description of Bartonella senegalensis sp. nov.» (en anglès). Stand Genomic Sci, 2013 Jun 6; 8 (2), pp: 279-289. PMID: 23991259. DOI: 10.4056/sigs.3807472. PMC: 3746424 [Consulta: 31 gener 2023].
  50. Dehio, C; Sauder, U; Hiestand, R «Isolation of Bartonella schoenbuchensis from Lipoptena cervi, a Blood-Sucking Arthropod Causing Deer Ked Dermatitis» (en anglès). J Clin Microbiol, 2004 Nov; 42 (11), pp: 5320-5323. PMID: 15528732. DOI: 10.1128/JCM.42.11.5320-5323.2004. PMC: 525279 [Consulta: 10 agost 2020].
  51. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella silvatica» (en anglès) pàgs: 2, 2016; Jul 23, ID357760 (rev). [Consulta: 1r abril 2022].
  52. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella silvicola» (en anglès) pàgs: 2, 2020; Jul 13, ID447587 (rev). [Consulta: 20 juliol 2020].
  53. ITIS «Bartonella talpae (Ristic and Kreier, 1984) Birtles et al, 1995» (en anglès). Standard Report Page, 2020 Gen 17; 959886 (rev), pàgs: 2 [Consulta: 20 juliol 2020].
  54. Kosoy, M; Morway, C; Sheff, KW; Bai, Y; Colborn, J; Chalcraft, L; Dowell, SF; et al «Bartonella tamiae sp. nov., a newly recognized pathogen isolated from three human patients from Thailand» (en anglès). J Clin Microbiol, 2008 Feb; 46 (2), pp: 772-775. PMID: 18077632. DOI: 10.1128/JCM.02120-07. PMC: 2238074 [Consulta: 27 agost 2020].
  55. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella taylorii» (en anglès) pàgs: 2, 2020; Jul 13, ID33046 (rev). [Consulta: 20 juliol 2020].
  56. Heller, R; Riegel, P; Hansmann, Y; Delacour, G; Bermond, D; et al «Bartonella tribocorum sp. nov., a new Bartonella species isolated from the blood of wild rats» (en anglès). Int J Syst Bacteriol, 1998 Oct; 48 (Pt 4), pp: 1333-1339. ISSN 0020-7713. DOI: 10.1099/00207713-48-4-1333. PMID: 9828434 [Consulta: 8 juliol 2020].
  57. Bai, Y; Kosoy, MY; Diaz, MH; Winchell, J; Baggett, H; et al «Bartonella vinsonii subsp. arupensis in Humans, Thailand» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2012 Jun; 18 (6), pp: 989–991. PMID: 22607728. DOI: 10.3201/eid1806.111750. PMC: 3358162 [Consulta: 27 agost 2020].
  58. Cockwill, KR; Taylor, SM; Philibert, HM; Breitschwerdt, EB; Maggi, RG «Bartonella vinsonii subsp. berkhoffii endocarditis in a dog from Saskatchewan» (en anglès). Can Vet J, 2007 Ag; 48 (8), pp: 839–844. ISSN 0008-5286. PMC: 1914319. PMID: 17824328 [Consulta: 27 agost 2020].
  59. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella vinsonii subsp. yucatanensis» (en anglès) pàgs: 2, 2020; Abr 20, ID2726433 (rev). [Consulta: 12 febrer 2023].
  60. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella vinsonii subsp. vinsonii» (en anglès) pàgs: 2, 2023; Gen 20, ID110577 (rev). [Consulta: 25 febrer 2023].
  61. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella volans» (en anglès) pàgs: 2, 2016; Jul 26, ID488622 (rev). [Consulta: 16 març 2023].
  62. NCBI, Taxonomy Browser. US National Library of Medicine. «Bartonella weissi» (en anglès) pàgs: 2, 2016; Jul 25, ID77984 (rev). [Consulta: 10 juny 2023].
  63. GBIF «Bartonellaceae» (en castellà). Backbone Taxonomy, Species, 2019; ID7812 (rev), pàgs: 3 [Consulta: 14 juny 2020].
  64. Paredes-Sánchez, M «Alberto Barton, peruanidad y sus cuerpos endoglobulares» (en castellà). Rev Soc Peru Med Interna, 2007; 20 (4), pp: 157-163. DOI: 10.36393/spmi.v20i4.278. ISSN: 1609-7173 [Consulta: 23 gener 2023].
  65. Breitschwerdt, EB; Maggi, RG; Duncan, AW; Nicholson, WL; et al «Bartonella species in blood of immunocompetent persons with animal and arthropod contact» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2007 Jun; 13 (6), pp: 938-941. PMID: 17553243. DOI: 10.3201/eid1306.061337. PMC: 2792845 [Consulta: 18 febrer 2023].
  66. Pons, I; Sanfeliu, I; Nogueras, MM; Sala, M; Cervantes, M; et al «Seroprevalence of Bartonella spp. infection in HIV patients in Catalonia, Spain» (en anglès). BMC Infect Dis, 2008 Maig; 8, pp: 58. DOI: 10.1186/1471-2334-8-58. PMC: 2390557. PMID: 18452613 [Consulta: 14 juny 2020].
  67. Ghashghaei, R; Thung, I; Lin, GY; Sell, RE «Bartonella endocarditis» (en anglès). J Cardiol Cases, 2016 Gen; 13 (1), pp: 1–3. DOI: 10.1016/j.jccase.2015.08.011. PMC: 6281856. PMID: 30546597 [Consulta: 20 juliol 2020].
  68. Okaro, U; Addisu, A; Casanas, B; Anderson, B «Bartonella species, an Emerging Cause of Blood-Culture-Negative Endocarditis» (en anglès). Clin Microbiol Rev, 2017 Jul; 30 (3), pp: 709–746. DOI: 10.1128/CMR.00013-17. PMC: 5475225. PMID: 28490579 [Consulta: 26 agost 2020].
  69. Kern-Smith, E; Chen, DF; Koh, S; Dutt, M «The cat's out of the bag: a rare case of new-onset refractory status epilepticus (NORSE) due to Bartonella henselae» (en anglès). Seizure, 2020 Oct 1; 81, pp: 241-243. DOI: 10.1016/j.seizure.2020.08.006. ISSN: 1532-2688. PMID: 32891052 [Consulta: 2 desembre 2022].
  70. Puligheddu, M; Giagheddu, A; Genugu, F; Giagheddu, M; Marrosu, F «Epilepsia partialis continua in cat scratch disease» (en anglès). Seizure, 2004 Abr; 13 (3), pp: 191-195. DOI: 10.1016/S1059-1311(03)00159-6. ISSN: 1532-2688. PMID: 15010059 [Consulta: 4 gener 2023].
  71. Sendi, P; Hirzel, C; Bloch, A; Fischer, U; Jeannet, N; et al «Bartonella-Associated Transverse Myelitis» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2017 Abr; 23 (4), pp: 712-713. DOI: 10.3201/eid2304.161733. PMC: 5367412. PMID: 28322716 [Consulta: 5 desembre 2022].
  72. Matta, S; Rousseau, A; Chenouard, R; Lemarié, C; Eveillard, M; et al «Cerebral epidural empyema due to Bartonella henselae: a case report» (en anglès). BMC Infect Dis, 2021 Ag 6; 21 (1), pp: 765. DOI: 10.1186/s12879-021-06488-8. PMC: 8344196. PMID: 34362324 [Consulta: 4 gener 2023].
  73. Rosas, L; Rao, K; McGough, C; Becker, A «A Rare Case of Bartonella Encephalitis With Hemiplegia» (en anglès). Child Neurol Open, 2019 Gen 31; 6, pp: 2329048X19826480. DOI: 10.1177/2329048X19826480. PMC: 6360466. PMID: 30746387 [Consulta: 24 agost 2020].
  74. Marienfeld, CB; Dicapua, DB; Sze, GK; Goldstein, JM «Expressive aphasia as a presentation of encephalitis with Bartonella henselae infection in an immunocompetent adult» (en anglès). Yale J Biol Med, 2010 Jun; 83 (2), pp: 67-71. ISSN: 1551-4056. PMC: 2892771. PMID: 20589186 [Consulta: 20 juny 2023].
  75. Poursheykhi, M; Mithani, F; Garg, T; Cajavilca, C; et al «A case of cerebral vasculitis due to neurobartonellosis» (en anglès). Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm, 2020 Jun 4; 7 (5), pp: e791. DOI: 10.1212/NXI.0000000000000791. PMC: 7413714. PMID: 32503091 [Consulta: 24 agost 2020].
  76. Täger, M; Jahnsen, J; Mediavilla, M; Burgos, R «Bartonelosis ocular: Reporte de tres casos» (en castellà). Rev Chil Infect, 2008 Feb; 25 (1), pp: 58-63. ISSN 0717-6341. DOI: 10.4067/S0716-10182008000100012. PMID: 18273527 [Consulta: 4 setembre 2020].
  77. Terrada, C; Bodaghi, B; Conrath, J; Raoult, D; Drancourt, M «Uveitis: an emerging clinical form of Bartonella infection» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2009 Des; 15 (Supl 2), pp: 132-133. ISSN 1469-0691. DOI: 10.1111/j.1469-0691.2008.02202.x. PMID: 19548998 [Consulta: 14 novembre 2020].
  78. Colitz, CMH «Feline uveitis: diagnosis and treatment» (en anglès). Clin Tech Small Anim Pract, 2005 Maig; 20 (2), pp: 117-120. PMID: 15948426. DOI: 10.1053/j.ctsap.2004.12.016. PMC: 7110830 [Consulta: 24 març 2023].
  79. Ng, CC; Ng, J; McDonald, HR; Cunningham Jr, ET «Bartonella henselae-associated recurrent, bilateral segmental periphlebitis» (en anglès). Am J Ophthalmol Case Rep, 2022 Mar 14; 26, pp: 101475. PMID: 35321248. DOI: 10.1016/j.ajoc.2022.101475. PMC: 8935419 [Consulta: 24 març 2023].
  80. Ksiaa, I; Abroug, N; Mahmoud, A; Zina, S; Hedayatfar, A; Attia, S; et al «Update on Bartonella neuroretinitis» (en anglès). J Curr Ophthalmol, 2019 Maig 6; 31 (3), pp: 254-261. ISSN 2452-2325. DOI: 10.1016/j.joco.2019.03.005. PMID: 31528758 [Consulta: 20 gener 2023].
  81. Ghazi, NG; Sams, WA «A Case of Cat-scratch Disease with Unusual Ophthalmic Manifestations» (en anglès). Middle East Afr J Ophthalmol, 2012 Abr-Jun; 19 (2), pp: 243-246. PMID: 22623868. DOI: 10.4103/0974-9233.95263. PMC: 3353677 [Consulta: 24 març 2023].
  82. Bellur, S; Ali, A; Nguyen, NV; Fernandes, JK; Kodati, S «Central retinal vein occlusion associated with Bartonella henselae infection» (en anglès). J Ophthalmic Inflamm Infect, 2023 Mar 28; 13 (1), pp: 14. PMID: 36977910. DOI: 10.1186/s12348-023-00334-5. PMC: 10050272 [Consulta: 22 abril 2023].
  83. Díaz Hernández, LI; Wallis Gómez, VG; Díaz de Bethencourt Pardo, R; Hernández Pérez, C; Ramos Pérez, M «Síndrome oculoglandular de Parinaud. A propósito de un caso clínico» (en castellà). Canarias Pediátrica, 2021 Gen-Abr; 45 (1), pp: 52-55. ISSN 1131-6128 [Consulta: 27 novembre 2022].
  84. Carcausto Huamaní, E «Peliosis hepatoesplénica por enfermedad por arañazo de gato. Reporte de caso» (en castellà). Acta Med Peru, 2016 Oct-Des; 33 (4), pp: 309-312. ISSN 1018-8800 [Consulta: 15 desembre 2022].
  85. Mai, BHA; Barbieri, R; Chenal, T; Castex, D; Jonvel, R; Tanasi, D; Georges-Zimmermann, P; Dutour, O; Peressinotto, D; et al «Five millennia of Bartonella quintana bacteraemia» (en anglès). PLoS One, 2020 Nov 4; 15 (11), pp: e0239526. PMID: 33147255. DOI: 10.1371/journal.pone.0239526. PMC: 7641340 [Consulta: 12 maig 2023].
  86. Gkamprela, E; Papadimitropoulos, V; Papadopoulos, N; Deutsch, M «Multifocal splenic abscesses in immunocompetent adult due to cat-scratch disease» (en anglès). Hippokratia, 2016 Oct-Des; 20 (4), pp: 306-308. ISSN 1108-4189. PMC: 5788231. PMID: 29416305 [Consulta: 10 març 2023].
  87. Rodriguez, W; Fedorova, M; Rukmangadachar, L «From (Cat) Scratch: A Unique Presentation of Central Nervous System Bartonella Infection» (en anglès). Cureus, 2023 Abr 2; 15 (4), pp: e37044. PMID: 37153245. DOI: 10.7759/cureus.37044. PMC: 10154252 [Consulta: 2 juliol 2023].
  88. Agrawal, SK; Das, P; Shalimar; Swatantra, G; Chaudhry, R «Multifocal hepatic abscesses in immunocompetent patient due to Bartonella henselae: Case report with review of literature» (en anglès). Indian J Med Microbiol, 2019 Abr-Jun; 37 (2), pp: 292-295. ISSN 1998-3646. DOI: 10.4103/ijmm.IJMM_19_4. PMID: 31745036 [Consulta: 18 febrer 2023].
  89. Yeh, SH; Zangwill, KM; Hall, B; McPhaul, L; Keller, M «Parapharyngeal abscess due to cat-scratch disease» (en anglès). Clin Infect Dis, 2000 Mar; 30 (3), pp: 599-601. ISSN 1537-6591. DOI: 10.1086/313691. PMID: 10722453 [Consulta: 1r juny 2023].
  90. VanderHeyden, TR; Yong, SL; Breitschwerdt, EB; Maggi, RG; et al «Granulomatous hepatitis due to Bartonella henselae infection in an immunocompetent patient» (en anglès). BMC Infect Dis, 2012 Gen 23; 12, pp: 17. PMID: 22269175. DOI: 10.1186/1471-2334-12-17. PMC: 3287964 [Consulta: 14 novembre 2020].
  91. Vivekanantham, A; Patel, R; Jenkins, P; Cleary, G; Porter, D; et al «A "cat"-astrophic case of Bartonella infective endocarditis causing secondary cryoglobulinemia: a case report» (en anglès). BMC Rheumatol, 2022 Mar 25; 6 (1), pp: 16. PMID: 35331328. DOI: 10.1186/s41927-022-00248-0. PMC: 8951639 [Consulta: 12 maig 2023].
  92. Hermansyah, D; Anas, MA; Firsty, NN; Alianto, R «Cat-Scratch Lymphadenitis Presenting with Right Upper Arm and Axillary Masses: a Case Report Mimicking Lymphoma and Potential Diagnostic Pitfall» (en anglès). Med Arch, 2022 Des; 76 (6), pp: 480-483. PMID: 36937617. DOI: 10.5455/medarh.2022.76.480-483. PMC: 10019884 [Consulta: 3 maig 2023].
  93. Mancino, P; Ucciferri, C; Falasca, K; Racciatti, D; Di Girolamo, A; et al «Inguinal lymphadenopathy due to Bartonella henselae» (en anglès). Infez Med, 2008 Jun; 16 (2), pp: 91-93. ISSN 2532-8689. PMID: 18622149 [Consulta: 16 juliol 2023].
  94. Vitale, G; Incandela, S; Incandela, C; Micalizzi, A; Mansueto, P «Isolation and characterization of Bartonella quintana from the parotid gland of an immunocompetent man» (en anglès). J Clin Microbiol, 2009 Mar; 47 (3), pp: 862-864. PMID: 19129406. DOI: 10.1128/JCM.01012-08. PMC: 2650900 [Consulta: 20 juny 2023].
  95. Singhania, G; Singhania, N «Do we care if you have a cat? Bartonella infection related glomerulonephritis with no endocarditis» (en anglès). Infez Med, 2019 Des 1; 27 (4), pp: 441-444. PMID: 31846996. ISSN: 2532-8689 [Consulta: 12 maig 2023].
  96. Gómez Garrido, P; Calleja Gero, ML; López Robledillo, JC; Martín Villaescusa, C «Miositis por Bartonella henselae: caso clínico en una adolescente» (en castellà). Arch Argent Pediatr, 2022 Abr; 120 (2), pp: e93-e97. ISSN 1668-3501. DOI: 10.5546/aap.2022.e93. PMID: 35338824 [Consulta: 12 gener 2023].
  97. Arcângelo, J; Norte Ramos, S; Alves, P; Tavares, D; Gouveia, C «Sacroileítis piógena: Lecciones aprendidas de una serie de casos atípicos» (en castellà). An Pediatr, 2019 Jul; 91 (1), pp: 42-46. ISSN 2341-2879. DOI: 10.1016/j.anpedi.2018.07.017. PMID: 31130517 [Consulta: 22 abril 2023].
  98. Abu-Rumeileh, S; Beltrami, G; Di Maurizio, M; Indolfi, G; Trapani, S «Bartonella henselae vertebral osteomyelitis in a pediatric patient: A case report» (en anglès). Clin Case Rep, 2022 Oct 20; 10 (10), pp: e6117. PMID: 36276906. DOI: 10.1002/ccr3.6117. PMC: 9582676 [Consulta: 14 novembre 2020].
  99. Bush, LM; Perez, MT «Generalidades sobre las infecciones por Bartonella (Bartonelosis)» (en castellà). Manual MSD (Versión profesional). Merck Sharp & Dohme Corp, 2018; Abr (rev), pàgs: 2 [Consulta: 14 juny 2020].
  100. Chomel, BB; Kasten, RW «Bartonellosis, an increasingly recognized zoonosis» (en anglès). J Appl Microl, 2010 Set; 109 (3), pp: 743–750. DOI: 10.1111/j.1365-2672.2010.04679.x. ISSN: 1364-5072. PMID: 20148999 [Consulta: 11 juliol 2020].
  101. Álvarez-Fernández, A; Breitschwerdt, EB; Solano-Gallego, L «Bartonella infections in cats and dogs including zoonotic aspects» (en anglès). Parasit Vectors, 2018 Des 4; 11 (1), pp: 624. DOI: 10.1186/s13071-018-3152-6. PMC: 6280416. PMID: 30514361 [Consulta: 14 setembre 2020].
  102. Breitschwerdt, EB; Kordick, DL «Bartonella Infection in Animals: Carriership, Reservoir Potential, Pathogenicity, and Zoonotic Potential for Human Infection» (en anglès). Clin Microbiol Rev, 2000 Jul; 13 (3), pp: 428–438. DOI: 10.1128/cmr.13.3.428-438.2000. PMC: 88941. PMID: 10885985 [Consulta: 15 juny 2020].
  103. Angelakis, E; Billeter, SA; Breitschwerdt, EB; Chomel, BB; Raoult, D «Potential for tick-borne bartonelloses» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2010 Mar; 16 (3), pp: 385-391. PMID: 20202411. DOI: 10.3201/eid1603.081685. PMC: 3322042 [Consulta: 4 abril 2022].
  104. Brito-Casillas, Y; Díaz-Sarmiento, M; García-Arencibia, M; Carranza, C; Castrillo, A; Fernández-Pérez, L; et al «Outbreak and Eradication of Tropical Rat Mite (Acari: Macronyssidae) in a European Animal Facility» (en anglès). J Med Entomol, 2018 Feb 28; 55 (2), pp: 468-471. ISSN 1938-2928. DOI: 10.1093/jme/tjx184. PMID: 29045705 [Consulta: 21 maig 2023].
  105. Sangaré, AK; Boutellis, A; Drali, R; Socolovschi, C; Barker, SC; et al «Detection of Bartonella quintana in African body and head lice» (en anglès). Am J Trop Med Hyg, 2014 Ag; 91 (2), pp: 294-301. PMID: 24935950. DOI: 10.4269/ajtmh.13-0707. PMC: 4125252 [Consulta: 10 març 2023].
  106. Gutiérrez, R; Krasnov, B; Morick, D; Gottlieb, Y; et al «Bartonella infection in rodents and their flea ectoparasites: an overview» (en anglès). Vector Borne Zoonotic Dis, 2015 Gen; 15 (1), pp: 27-39. PMID: 25629778. DOI: 10.1089/vbz.2014.1606. PMC: 4307031 [Consulta: 15 novembre 2020].
  107. Pons, MJ; Gomes, C; Del Valle-Mendoza, J; Ruiz, J «Carrion's Disease: More Than a Sand Fly-Vectored Illness» (en anglès). PLoS Pathog, 2016 Oct 13; 12 (10), pp: e1005863. PMID: 27736978. DOI: 10.1371/journal.ppat.1005863. PMC: 5063350 [Consulta: 14 novembre 2020].
  108. Leulmi, H; Bitam, I; Berenger, JM; Lepidi, H; et al «Competence of Cimex lectularius Bed Bugs for the Transmission of Bartonella quintana, the Agent of Trench Fever» (en anglès). PLoS Negl Trop Dis, 2015 Maig 22; 9 (5), pp: e0003789. PMID: 26000974. DOI: 10.1371/journal.pntd.0003789. PMC: 4441494 [Consulta: 10 agost 2020].
  109. Rudolf, I; Blažejová, H; Mendel, J; Straková, P; Šebesta, O; Rettich, F; Čabanová, V; et al «Bartonella species in medically important mosquitoes, Central Europe» (en anglès). Parasitol Res, 2020 Ag; 119 (8), pp: 2713-2717. ISSN 0932-0113. DOI: 10.1007/s00436-020-06732-1. PMID: 32506253 [Consulta: 12 maig 2023].
  110. Guru, PK; Agarwal, A; Fritz, A «A miraculous recovery: Bartonella henselae infection following a red ant bite». BMJ Case Rep, 2018 Maig 4; 2018, pp: bcr2017222326. PMID: 29728431. DOI: 10.1136/bcr-2017-222326. PMC: 5935152 [Consulta: 2 juliol 2023].
  111. Eicher, SC; Dehio, C «Bartonella entry mechanisms into mammalian host cells» (en anglès). Cell Microbiol, 2012 Ag; 14 (8), pp: 1166-1173. ISSN 1462-5822. DOI: 10.1111/j.1462-5822.2012.01806.x. PMID: 22519749 [Consulta: 16 març 2023].
  112. Gurfield, AN; Boulouis, HJ; Chomel, BB; Heller, R; et al «Coinfection With Bartonella clarridgeiae and Bartonella henselae and With Different Bartonella henselae Strains in Domestic Cats» (en anglès). J Clin Microbiol, 1997 Ag; 35 (8), pp: 2120-2123. ISSN 0095-1137. PMC: 229915. PMID: 9230394 [Consulta: 16 juny 2020].
  113. Fournier, PE «Past Bartonelloses» (en anglès). Microbiol Spectr, 2016 Jun 3; 4 (3), pp: 4.3.32. ISSN 2165-0497. DOI: 10.1128/microbiolspec.PoH-0007-2015. PMID: 27337458 [Consulta: 10 març 2023].
  114. Mai, BHA; Drancourt, M; Aboudharam, G «Ancient dental pulp: Masterpiece tissue for paleomicrobiology» (en anglès). Mol Genet Genomic Med, 2020 Jun; 8 (6), pp: e1202. PMID: 32233019. DOI: 10.1002/mgg3.1202. PMC: 7284042 [Consulta: 13 abril 2023].
  115. Drancourt, M; Tran-Hung, L; Courtin, J; de Lumley, H; Raoult, D «Bartonella quintana in a 4000-year-old human tooth» (en anglès). J Infect Dis, 2005 Feb 15; 191 (4), pp: 607-611. ISSN 1537-6613. DOI: 10.1086/427041. PMID: 15655785 [Consulta: 21 desembre 2022].
  116. Márquez Serrano, CE; García Escamilla, RM; León Vega, JL; Rosiles Martínez, R «Enfermedad de Carrión» (en castellà). Rev Latinoam Patol Clin Med Lab, 2014; 61 (4), pp: 246-252. ISSN: 2310-2799 [Consulta: 14 juny 2020].
  117. Cédric Foucault, C; Brouqui, P; Raoult, D «Bartonella quintana characteristics and clinical management» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2006 Feb; 12 (2), pp: 217-223. PMID: 16494745. DOI: 10.3201/eid1202.050874. PMC: 3373112 [Consulta: 29 agost 2020].
  118. Bello, J; Sánchez-Bueno, I; Babulal-Chandaria, K «Malaltia per esgarrapada de gat: un repàs». Pediatr Catalana, 2016; 76 (2), pp: 61-66. ISSN: 1135-8831 [Consulta: 15 juny 2020].
  119. Rodríguez-Rodríguez, M; Rodríguez-Rosell, MV; Blanco-Costa, MI; Rodríguez-Asensio, J «Enfermedad por arañazo de gato. Presentación de varios casos clínicos» (en castellà). Aten Primaria, 2017 Mar; 49 (3), pp: 196–197. PMID: 27231131. DOI: 10.1016/j.aprim.2016.02.010. PMC: 6876062 [Consulta: 10 agost 2020].
  120. Roux, V; Eykyn, SJ; Wyllie, S; Raoult, D «Bartonella vinsonii subsp. berkhoffii as an agent of afebrile blood culture-negative endocarditis in a human» (en anglès). J Clin Microbiol, 2000 Abr; 38 (4), pp: 1698–1700. ISSN 0095-1137. PMC: 86533. PMID: 10747175 [Consulta: 15 juny 2020].
  121. von Loewenich, FD; Seckert, C; Dauber, E; Kik, MJL; et al «Prosthetic Valve Endocarditis With Bartonella washoensis in a Human European Patient and Its Detection in Red Squirrels (Sciurus vulgaris)» (en anglès). J Clin Microbiol, 2019 Des 23; 58 (1), pp: e01404-19. DOI: 10.1128/JCM.01404-19. PMC: 6935924. PMID: 31619523 [Consulta: 17 juny 2020].
  122. Oksi, J; Rantala, S; Kilpinen, R; Vornanen, M; et al «Cat Scratch Disease Caused by Bartonella grahamii in an Immunocompromised Patient» (en anglès). J Clin Microbiol, 2013 Ag; 51 (8), pp: 2781–2784. DOI: 10.1128/JCM.00910-13. PMC: 3719609. PMID: 23740723 [Consulta: 15 juny 2020].
  123. Vieira-Damiani, G; Vissotto de Paiva Diniz, PP; Urso Pitassi, LH; Sowy, S; Gerardi Scorpio, D; Grosselli Lania, B; Rovani Drummond, M; Benetti Soares, TC; et al «Bartonella clarridgeiae bacteremia detected in an asymptomatic blood donor» (en anglès). J Clin Microbiol, 2015 Gen; 53 (1), pp: 352-356. PMID: 25392353. DOI: 10.1128/JCM.00934-14. PMC: 4290971 [Consulta: 30 març 2023].
  124. Avidor, B; Graidy, M; Efrat, G; Leibowitz, C; et al «Bartonella koehlerae, a New Cat-Associated Agent of Culture-Negative Human Endocarditis» (en anglès). J Clin Microbiol, 2004 Ag; 42 (8), pp: 3462–3468. DOI: 10.1128/JCM.42.8.3462-3468.2004. PMC: 497599. PMID: 15297484 [Consulta: 15 juny 2020].
  125. Angelakis, E; Lepidi, H; Canel, A; Rispal, P; et al «Human Case of Bartonella alsatica Lymphadenitis» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2008 Des; 14 (12), pp: 1951–1953. DOI: 10.3201/eid1412.080757. PMC: 2634634. PMID: 19046532 [Consulta: 15 juny 2020].
  126. Stoler, MH; Bonfiglio, TA; Steigbigel, RT; Pereira, M «An atypical subcutaneous infection associated with acquired immune deficiency syndrome» (en anglès). Am J Clin Pathol, 1983 Nov; 80 (5), pp: 714-718. DOI: 10.1093/ajcp/80.5.714. ISSN: 1943-7722. PMID: 6637883 [Consulta: 22 juliol 2023].
  127. Koehler, JE; Sanchez, MA; Tye, S; Garrido-Rowland, CS; Chen, FM; Maurer, T; et al «Prevalence of Bartonella infection among human immunodeficiency virus-infected patients with fever» (en anglès). Clin Infect Dis, 2003 Ag 15; 37 (4), pp: 559-566. DOI: 10.1086/375586. ISSN: 1537-6591. PMID: 12905141 [Consulta: 12 gener 2023].
  128. Keong, SC; Fu, GW; Hashim, H «Cutaneous lesions of bacillary angiomatosis» (en anglès). Rev Soc Bras Med Trop, 2022 Ag 12; 55, pp: e0101. DOI: 10.1590/0037-8682-0101-2022. PMC: 9405931. PMID: 35976332 [Consulta: 11 maig 2023].
  129. Shankar, V «Bacillary angiomatosis» (en anglès). Soft tissue, Vascular Nonneoplastic. PathologyOutlines, 2020; Des 7 (rev), pàgs: 3 [Consulta: 22 gener 2022].
  130. Akram, SM; Anwar, MY; Thandra, KC; Rawla, P «Bacillary Angiomatosis» (en anglès). StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC, 2021 Des 19; NBK448092 (rev), pàgs: 8. PMID: 28846267 [Consulta: 22 gener 2022].
  131. Martins Diniz, L; Bittencourt Medeiros, K; Gomes Landeiro, L; Almeida Lucas, E «Bacillary angiomatosis with bone invasion» (en anglès). An Bras Dermatol, 2016 Nov-Des; 91 (6), pp: 811-814. DOI: 10.1590/abd1806-4841.20165436. PMC: 5193195. PMID: 28099606 [Consulta: 30 desembre 2022].
  132. Mejía, F; Seas, C «Bacillary Angiomatosis» (en anglès). Am J Trop Med Hyg, 2014 Set; 91 (3), pp: 439. DOI: 10.4269/ajtmh.13-0561. PMC: 4155541. PMID: 25187668 [Consulta: 10 juliol 2023].
  133. Mosepele, M; Mazo, D; Cohn, J «Bartonella infection in immunocompromised hosts: immunology of vascular infection and vasoproliferation» (en anglès). Clin Dev Immunol, 2012; 612809, pp: 1-5. DOI: 10.1155/2012/612809. PMC: 3227422. PMID: 22162717 [Consulta: 5 desembre 2022].
  134. Vega López, CA; Ariza Andraca, R «Bartonelosis: espectro clínico actual de un viejo patógeno» (en castellà). Med Int Mex, 2008 Maig-Jun; 24 (3), pp: 217-223. ISSN: 0186-4866 [Consulta: 1r abril 2022].
  135. de Almeida Lins, K; Rovani Drummond, M; Neves Ferreira Velho, PE «Cutaneous manifestations of bartonellosis» (en anglès). An Bras Dermatol, 2019 Set-Oct; 94 (5), pp: 594-602. PMID: 31780437. DOI: 10.1016/j.abd.2019.09.024. PMC: 6857551 [Consulta: 14 novembre 2020].
  136. Maritsi, DN; Zarganis, D; Metaxa, Z; Papaioannou, G; Vartzelis, G «Bartonella henselae Infection: An Uncommon Mimicker of Autoimmune Disease» (en anglès). Case Rep Pediatr, 2013 Gen 17; 2013, pp: 726826. PMID: 23424700. DOI: 10.1155/2013/726826. PMC: 3562603 [Consulta: 15 desembre 2022].
  137. Baigrie, D; Goyal, A; Crane, JS «Leukocytoclastic Vasculitis» (en anglès). StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC, 2022 Ag 8; NBK482159 (rev), pàgs: 16. PMID: 29489227 [Consulta: 14 novembre 2022].
  138. Hopkins, BJ; Prokesch, BC «Bartonella quintana Infection Manifesting as Leucocytoclastic Vasculitis Rash» (en anglès). Open Forum Infect Dis, 2021 Jul 6; 8 (7), pp: ofab333. PMID: 34307730. DOI: 10.1093/ofid/ofab333. PMC: 8297702 [Consulta: 14 novembre 2020].
  139. Angelakis, E; Raoult, D «Pathogenicity and treatment of Bartonella infections» (en anglès). Int J Antimicrob Agents, 2014 Jul; 44 (1), pp: 16-25. ISSN 0924-8579. DOI: 10.1016/j.ijantimicag.2014.04.006. PMID: 24933445 [Consulta: 15 juny 2020].
  140. Saettone-León, A «Enfermedad de Carrión: verruga peruana» (en castellà). Dermatol Peru, 2018; 28 (1), pp: 70-84. ISSN: 1609-7203 [Consulta: 10 agost 2020].

Bibliografia modifica

Enllaços externs modifica

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Bartonella