Verbascum

gènere de plantes

Verbascum és un gènere de plantes angiospermes de la família de les escrofulariàcies (Scrophulariaceae). Són natives d'Europa, Àsia i Àfrica,[1] incloent-hi els Països Catalans, la major diversitat d'espècies es troba a la conca del Mediterrani.[2]

Infotaula d'ésser viuVerbascum Modifica el valor a Wikidata

Verbascum sinuatum Modifica el valor a Wikidata
Planta
Tipus de fruitcàpsula Modifica el valor a Wikidata
Taxonomia
Super-regneEukaryota
RegnePlantae
OrdreLamiales
FamíliaScrophulariaceae
GènereVerbascum Modifica el valor a Wikidata
L., 1753
Tipus taxonòmicVerbascum thapsus Modifica el valor a Wikidata

En català aquestes herbes reben els nom comuns d' herba blenera, blenera, candelera, cua de moltó, herba candelera, herba ploranera, herba plorosa, jovenal, repalassa borda, ressentida, salvió i trepó.[3]

Addicionalment poden rebre els noms de croca, cua de guilla, gamó, herba de Sant Joan, herba trapera, llengua de gat, matapeix, pórpores, santjoans, torpa, tripons i vares de Sant Joan. També s'han recollit les variants lingüístiques gordolobo, Sants Joans i trapó.[3]

Descripció modifica

plantes biennals o perennes, rarament anuals o subarbusts que fan de 0,5–3 m d'alt. Les plantes biennals el primer any formen una roseta de fulles densa a nivell del sòl i després desenvolupen la tija. Les fulles són simples i alternes, les basals en roseta, sovint densament tomentoses. Les flors són pentàmeres, generalment grogues i agrupades en inflorescències en raïm, espiga o panícula terminal. El fruit és una càpsula septicida amb nombroses llavors petites.

Taxonomia modifica

Aquest gènere va ser publicat per primer cop l'any 1753 al primer volum de l'obra Species Plantarum de Carl von Linné (1707-1778).[4] [5]

Espècies modifica

Dins del gènere Verbascum es reconeixen les 464 espècies següents:[1]

Híbrids modifica

Les espècies d'aquest gènere tenen tendència a hibridar-se, se n'han descrit els següents 245 híbrids naturals:[1]

  • Verbascum × abandense Hub.-Mor.
  • Verbascum × amaliense Rech.f.
  • Verbascum × ambigens Hausskn.
  • Verbascum × ambiguum Lej.
  • Verbascum × ambracicum Halácsy
  • Verbascum × angulosum Teyber
  • Verbascum × arabkirense Hub.-Mor.
  • Verbascum × araratense Hub.-Mor.
  • Verbascum × arctotrichum Murb.
  • Verbascum × arenicola Hub.-Mor.
  • Verbascum × arpaczajicum Bordz.
  • Verbascum × atchleyianum Rech.f.
  • Verbascum × austroanatolicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × balikesirense Hub.-Mor.
  • Verbascum × bastardii Roem. & Schult.
  • Verbascum × baumgartnerianum Rech.f.
  • Verbascum × binbogense Hub.-Mor.
  • Verbascum × bitlisianum Hub.-Mor.
  • Verbascum × borbasianum Soó
  • Verbascum × brockmuelleri Ruhmer
  • Verbascum × bulanikense Hub.-Mor.
  • Verbascum × burdurense Hub.-Mor.
  • Verbascum × calcicola Hub.-Mor.
  • Verbascum × candelabrum Kar. & Kir.
  • Verbascum × carinthiacum Fritsch
  • Verbascum × cephalariense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × cernyi Rohlena
  • Verbascum × chium Rech.f.
  • Verbascum × chrysopolitanum Rech.f.
  • Verbascum × clinantherum Bordz.
  • Verbascum × coenobitanum Hausskn. & Heldr.
  • Verbascum × congestum Huter
  • Verbascum × coum Rech.f.
  • Verbascum × crenulatum Hub.-Mor.
  • Verbascum × danubiale Simonk.
  • Verbascum × decalvans Borbás
  • Verbascum × degenianum Soó
  • Verbascum × denudatum Pfund
  • Verbascum × derekolense Rech.f.
  • Verbascum × dervichorum Hausskn. & Heldr.
  • Verbascum × digitalifolium Boiss. & Hausskn.
  • Verbascum × diphyon Franch.
  • Verbascum × dirmilense Hub.-Mor.
  • Verbascum × dirupatae Huter
  • Verbascum × divaricatum Kitt.
  • Verbascum × dobrogense Prodan
  • Verbascum × doiranense Bornm.
  • Verbascum × dominii Rohlena
  • Verbascum × dramense Rech.f.
  • Verbascum × duernsteinense Teyber
  • Verbascum × dupnicense Murb.
  • Verbascum × edessanum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × edremiticum Sutorý
  • Verbascum × eginense Hub.-Mor.
  • Verbascum × elasigense Hub.-Mor.
  • Verbascum × ermenekense Hub.-Mor.
  • Verbascum × erraticum Hausskn.
  • Verbascum × ersin-yucelii Karavel.
  • Verbascum × erzindschanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × fallax Freyn & Sint.
  • Verbascum × festii Hayek
  • Verbascum × florinense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × fluminense A.Kern. ex Nyman
  • Verbascum × fragriforme Pfund
  • Verbascum × freynianum Borbás
  • Verbascum × fridae Murb.
  • Verbascum × gabrielianae (Hub.-Mor.) Hub.-Mor.
  • Verbascum × geminatum Freyn
  • Verbascum × gintlii Rohlena
  • Verbascum × giresunense Hub.-Mor.
  • Verbascum × godronii Boreau
  • Verbascum × goeldschuekense Hub.-Mor.
  • Verbascum × guelnarense Hub.-Mor.
  • Verbascum × hatayense Hub.-Mor.
  • Verbascum × haynaldianum Borbás
  • Verbascum × horakii Rohlena
  • Verbascum × horticola Hub.-Mor.
  • Verbascum × humnickii Franch.
  • Verbascum × hybridum Brot.
  • Verbascum × ignescens Tausch
  • Verbascum × ilgazdagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × incanum Gaudin
  • Verbascum × inegoelense Hub.-Mor.
  • Verbascum × inexspectatum Rech.f.
  • Verbascum × innominatum Rech.f.
  • Verbascum × insignitum Beck
  • Verbascum × interjectum Pfund
  • Verbascum × intermedium Rupr. ex Pfund
  • Verbascum × inulifolioides Hub.-Mor.
  • Verbascum × isfendiyarense Hub.-Mor.
  • Verbascum × iskenderunense Hub.-Mor.
  • Verbascum × ispartense Hub.-Mor.
  • Verbascum × johannis-zernyi Murb.
  • Verbascum × kalabakense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × karaboertlenense Hub.-Mor.
  • Verbascum × karadagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × karlikdaghense Rech.f.
  • Verbascum × karpatii Boros
  • Verbascum × kavallense Rech.f.
  • Verbascum × kavinae Rohlena
  • Verbascum × kayseriense Hub.-Mor.
  • Verbascum × keklikolukense Hub.-Mor.
  • Verbascum × kemerense Hub.-Mor.
  • Verbascum × kerneri Fritsch
  • Verbascum × korphiaticum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × kozaniense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × krokeense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × kubedagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × kuetahyense Hub.-Mor.
  • Verbascum × laramberguei Rouy
  • Verbascum × lasianthiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × leilense Rech.f.
  • Verbascum × lemaitrei Boreau
  • Verbascum × leucophylloides Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × lobulatum Hub.-Mor.
  • Verbascum × longeracemosum Chaub.
  • Verbascum × macilentum Franch.
  • Verbascum × maeandriforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × martini Franch.
  • Verbascum × mirabile (Rech.f. & Hub.-Mor.) Hub.-Mor.
  • Verbascum × mixtum Ramond ex DC.
  • Verbascum × montenegrinum Sagorski ex Murb.
  • Verbascum × morronense Huter
  • Verbascum × mucronatiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × muglense Hub.-Mor. & Reese
  • Verbascum × murbeckii Teyber
  • Verbascum × mutense Hub.-Mor.
  • Verbascum × myriocarpoides Hub.-Mor.
  • Verbascum × mytilinense Rech.f.
  • Verbascum × naxense Zograf.
  • Verbascum × neilreichii Reichardt
  • Verbascum × nothum W.D.J.Koch
  • Verbascum × nudatiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × nusaybinense Hub.-Mor.
  • Verbascum × nydeggeri Hub.-Mor.
  • Verbascum × obornyi Halácsy ex Jáv.
  • Verbascum × obtusifoliiforme Sutorý
  • Verbascum × obtusifolioides Hub.-Mor.
  • Verbascum × omissum Sutorý
  • Verbascum × ordymnense Rech.f.
  • Verbascum × oreodoxiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × pancicii Bornm.
  • Verbascum × paphlagonicum Bornm.
  • Verbascum × paradoxum Hausskn.
  • Verbascum × parallelum Hausskn.
  • Verbascum × parvifloriforme Hub.-Mor. & Nydegger
  • Verbascum × patrense Zograf., Fassou & Dimop.
  • Verbascum × patris (Bordz.) Bordz.
  • Verbascum × pelitnopilodes Murb. & Rech.
  • Verbascum × phalereum Hausskn.
  • Verbascum × philippiense Rech.f.
  • Verbascum × phoeniceiforme Rothm.
  • Verbascum × pobicum Sutorý
  • Verbascum × polyphyllopyramidatum Bordz.
  • Verbascum × pozanticum Hub.-Mor.
  • Verbascum × praetutianum Huter
  • Verbascum × prokopiense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × prusianiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudobanaticum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × pseudoblattaria (Gaudin) Schleich. ex W.D.J.Koch
  • Verbascum × pseudochrysochaete Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudogeorgicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudohajastanicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudolychnitis Schur
  • Verbascum × pseudolydium Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudomaurum Zograf.
  • Verbascum × pseudopterocalycinum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudosinuatum Hausskn.
  • Verbascum × pseudosoongaricum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudospeciosum Rech.f.
  • Verbascum × pseudothapsus Hub.-Mor.
  • Verbascum × pterocalyciniforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × pterocaulon Franch.
  • Verbascum × quercetorum Hub.-Mor.
  • Verbascum × ramigerum Link ex Schrad.
  • Verbascum × regelianum Wirtg.
  • Verbascum × rhodium Rech.f.
  • Verbascum × rilaense Murb.
  • Verbascum × roopianum Bordz. ex Murb.
  • Verbascum × rubiginosum Waldst. & Kit.
  • Verbascum × rumiciforme O.Schwarz
  • Verbascum × ruscinonense Rouy
  • Verbascum × sakaryense Hub.-Mor.
  • Verbascum × salmoneum Troickij
  • Verbascum × samium Rech.f.
  • Verbascum × sarikamischense Hub.-Mor.
  • Verbascum × schaklavense Bornm. ex Murb.
  • Verbascum × schneiderianum Asch. & Graebn.
  • Verbascum × schottianum Schrad.
  • Verbascum × selimense Hub.-Mor.
  • Verbascum × semialbum Chaub. ex St.-Amans
  • Verbascum × semilanatum Borbás
  • Verbascum × semirigidum Hausskn.
  • Verbascum × semisplendidum Rech.f.
  • Verbascum × semiundulatum Rech.f.
  • Verbascum × semivulcanicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × sevanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × siatistense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × sibyllinum Sutorý
  • Verbascum × silifkense Hub.-Mor.
  • Verbascum × silvanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × simonianum Hub.-Mor.
  • Verbascum × sinuatifolium Hub.-Mor.
  • Verbascum × sipiadense Zograf.
  • Verbascum × sivasicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × skamneliense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × speciosiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × steniense Rech.f.
  • Verbascum × sterile Hausskn.
  • Verbascum × stribrny Murb. ex Sutorý
  • Verbascum × subantinori Hub.-Mor.
  • Verbascum × subcaudatum Hub.-Mor.
  • Verbascum × subcheiranthifolium Hub.-Mor.
  • Verbascum × subcymosum Hub.-Mor.
  • Verbascum × suberiocarpum Hub.-Mor.
  • Verbascum × sublasianthum Hub.-Mor.
  • Verbascum × submesopotamicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × subnigrum Beck
  • Verbascum × subphlomoides Hausskn.
  • Verbascum × subsplendidum Rech.f.
  • Verbascum × subvacillans Rech.f.
  • Verbascum × sultanense Bornm. ex Murb.
  • Verbascum × tamderense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tauricum Hook.
  • Verbascum × tekirovense Hub.-Mor.
  • Verbascum × terdschanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × thapsi L.
  • Verbascum × thermiense Zograf.
  • Verbascum × thessalum Hausskn.
  • Verbascum × tomentosulum Freyn
  • Verbascum × torculifragum Murb.
  • Verbascum × tschamlibelense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tschilemelekdagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tschivrilense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tundscheliense Hub.-Mor.
  • Verbascum × ustulatum Čelak.
  • Verbascum × vajdae Boros
  • Verbascum × varciorovae Nyár.
  • Verbascum × versiflorum Schrad.
  • Verbascum × vidavense Simonk.
  • Verbascum × vlassianum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × vodnense Bornm.
  • Verbascum × vuyckii Kloos
  • Verbascum × zakynthicum Zograf.
  • Verbascum × zlataroffii Davidov

Usos modifica

Aquestes plantes tenen una llarga història d'ús medicinal,[6] i és efectiva per al tractament de l'asma i trastorns respiratoris, infeccions de les orelles. L'espècie Verbascum thapsus es fa servir com a remei pel mal de gola, la tos i les malalties pulmonars.

Referències modifica

  1. 1,0 1,1 1,2 «Verbascum» (en anglès). Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens. Kew. [Consulta: 30 setembre 2023].
  2. Selseleh, Mohammad; Hadian, Javad; Nejad Ebrahimi, Samad; Sonboli, Ali; Georgiev, Milen I.; Mirjalili, Mohammad Hossein «Metabolic diversity and genetic association between wild populations of Verbascum songaricum (Scrophulariaceae)» (en anglès). Industrial Crops and Products, 137, 2019, pàg. 112-125. DOI: 10.1016/j.indcrop.2019.03.069.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 «verbascum». Noms de plantes. Corpus de fitonímia catalana. TERMCAT, Centre de Terminologia. [Consulta: 6 octubre 2023].
  4. «Verbascum L.» (en anglès). International Plant Names Index, The Royal Botanic Gardens, Kew, Harvard University Herbaria & Libraries and Australian National Botanic Gardens. [Consulta: 30 setembre 2023].
  5. Linné, 1753, p. 177.
  6. Tierra, Michael, C.A., O.M.D.; John Lust, N.D.. The Natural Remedy Bible. revised and updated. Nova York: Pocket Books, 2003, p. 164,180. ISBN 0-7434-6642-X. 

Bibliografia modifica

Enllaços externs modifica

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Verbascum