Cumquat: diferència entre les revisions

Contingut suprimit Contingut afegit
Robot posa data a plantilles de manteniment
Cap resum de modificació
Línia 11:
}}
__NOTOC__
El '''cumquat''' (del [[cantonès]] kumquat)<ref name ="termcat">{{TERMCAT}}</ref> és un arbust perennifoli de la família de les [[rutàcies]], originari de l'Àsia oriental, que fa entre 2,5 i 4,5 m.<ref>{{GEC|0095468|cumquat ''(Fortunella japonica)''}}</ref> El [[Llista de fruits comestibles|fruit comestible]] també és diu cumquat.<ref>{{GEC|0173557|cumquat (bot i agr)}}</ref> La varietat més cultivat és la ''[[Cumquat japonès|Fortunella japonica]].''<ref>{{Ref-web|url=http://idtools.org/id/citrus/citrusid/factsheet.php?name=Kumquats+(Common)|títol=Fact Sheet: Kumquats (Common)|consulta=2018-02-27|llengua=|obra=Citrus ID|editor=United States Department of Agriculture|data=octubre de 2011}}</ref> El gènere ''Fortunella'' no està acceptat per tots els taxonomistes, ja que és molt pròxim al gènere dels cítrics ''([[Citrus]])''.<ref>{{ref-web|url = http://citruspages.free.fr/classification.html |titól =
Botanical classification of citrus fruits |llengua = anglès |citació = The genus name Fortunella was introduced by Swingle in 1915. Whereas the various kumquat types were earlier considered varieties of the same species Swingle created a new species for each type: Fortunella margarita for the 'Nagami' type, Fortunella japonica for the 'Marumi' type and so on. Since the original classification is valid the various kumquat types 'Nagami', 'Meiwa', 'Fukushu', 'Hong Kong', 'Malayan' and 'Marumi' are cultivated varieties of the one species Citrus japonica Thunb. created by Carl Peter Thunberg in 1784. Thus the name Fortunella japonica (Thunb.) Swingle for the Round kumquat is no longer valid and can not be used as a synonym either since the Thunberg name Citrus japonica denotes all kumquats.}}
 
[[Fitxer:Fortunella (kumquat) 9 fiore+frutto.JPG|thumb|esquerra|Flors i Fruit]]El gènere ''Fortunella'' no està acceptat per tots els taxonomistes, ja que és molt pròxim al gènere dels cítrics ''([[Citrus]])''.
== Morfologia ==
[[Fitxer:Fortunella (kumquat) 9 fiore+frutto.JPG|thumb|esquerra|Flors i Fruit]][[Fitxer:Kumquat geschlossen offen.jpg|El fruit senzer i tallat|miniatura|esquerra]]L'arbust adult fa entre 2,5 i 4,5 m d'alçària, de fulles alternes, [[Tipus de fulles|lanceolades]] i coriàcies d'entre 4 i 9 cm de llarg, flors [[Axil·lar|axil·lars]], blanques i aromàtiques, solitàries o agrupades en raïms, [[Pentamerisme|pentàmeres]] i hermafrodites, i fruits ovoidals d'uns 5 cm de llarg i pell ataronjada o vermellosa.<ref name ="termcat"/> Els seus fruits són en forma d'[[hesperidi]], de la mida d'una nou i tenen la polpa amargant i l'escorça comestible.
 
Resisteix més al fred que els [[Cítric|cítrics]] (fins -10&nbsp;°C).
Línia 23:
 
== Cultiu i usos ==
[[Fitxer:Kumquat geschlossen offen.jpg|El fruit senzerTot i tallat|miniatura|esquerra]]Tot iq ueque tolera temperatures baixes, es cultiva en regions càlides perquè cal temperatures estivals de més de 26 °C per tenir fruita de qualitat.<ref name="magaz">{{ref-publicació|cognom=Rigola|nom=Miquel|títol=Cítricos en el jardín|publicació=Magazine—La Vanguardia|data=2017-11-5|pàgines=63|llengua = castellà}}</ref>
 
Es considera que els fruits del cumquat tenen propietats de disminuir el [[colesterol]] i també faciliten l'absorció del [[ferro]] dels aliments per la qual cosa van bé per combatre l'[[anèmia]]. Es conreen en diverses varietats principalment a la [[Xina]] i al [[Japó]].