Pneumònia fúngica

micosi dels pulmons

La pneumònia fúngica és una micosi dels pulmons.[1] Pot ser causada per fongs endèmics,[2] oportunistes, o una combinació d'ambdós. La mortalitat de les pneumònies fúngiques pot assolir fins a un 90% en els pacients immunodeficients,[3][4] tot i que en general els pacients immunocompetents responen bé a la teràpia antifúngica una vegada identificat l'agent causal.[5]

Plantilla:Infotaula malaltiaPneumònia fúngica
modifica
Tipuspneumònia i micosi Modifica el valor a Wikidata
Especialitatinfectologia Modifica el valor a Wikidata
Classificació
CIM-11CA40.2 Modifica el valor a Wikidata
Recursos externs
eMedicine300341 Modifica el valor a Wikidata
MeSHD008172 Modifica el valor a Wikidata
UMLS CUIC0024116 Modifica el valor a Wikidata
Pneumònia
Pneumònies infeccioses
Pneumònies causades per agents infecciosos o no infecciosos
Pneumònia no infecciosa

La pneumònia fúngica és rara, però pot afectar individus amb dèficits immunitaris deguts a la sida, medicaments immunosupressors o altres problemes mèdics, especialment neoplàsies hematològiques,[6] malaltia pulmonar obstructiva crònica (MPOC)[7] o fibrosi quística.[8] La fisiopatologia de la pneumònia causada per fongs és semblant a la de la pneumònia bacteriana. La pneumònia fúngica és causada sovint per Histoplasma capsulatum,[9] Candida albicans (rares vegades en un pacient immunocompetent)[10][11] Blastomyces,[12][13] Cryptococcus neoformans,[14] Pneumocystis jiroveci (abans anomenat P. carinii)[15] i Coccidioides immitis.[16] La histoplasmosi és especialment comuna a la conca del riu Mississippi i la coccidioidomicosi al sud-oest dels Estats Units. La infecció pulmonar per Paracoccidioides brasiliensis, un fong dimòrfic propi de l'Amèrica Llatina[17] i agent causant de la paracoccidioidomicosi,[18] pot originar pneumònies intersticials d'aspecte molt similar a les que produeix P. jiroveci.[19]

Les pneumònies per Mucor són inhabituals,[20] segueixen un curs tòrpid i apareixen amb certa freqüència en diabètics no controlats, ja que aquests fongs tenen un enzim particular que afavoreix el seu creixement en medis alts en glucosa.[21] Un mucoral poc conegut i que té una gran similitud amb C. immitis, Cokeromyces recurvatus,[22] pot ser l'origen de pneumònies letals després d'un trasplantament.[23] La infecció per un altre membre del grup, Rhizopus azygosporus,[24] dona lloc eventualment a pneumònies necrosants funestes en malalts amb COVID-19 greu.[25] A diferència de C. neoformans, Cryptococcus gattii[26] causa pneumònies predominantment en subjectes no immunodeprimits i no s'associa amb cap dèficit immunitari en particular. Aquest llevat encapsulat és bastant comú a Papua Nova Guinea, Austràlia septentrional, Índia i Brasil, però des de fa uns vint anys ha aparegut a l'illa de Vancouver, Oregó, Washington i Mèxic.[27] La seva soca VGII té una destacable virulència.[28] Cryptococcus laurentii (un basidiomicot present a les dejeccions dels colúmbids i emprat com biopesticida contra la podridura de la fruita)[29] pot generar pneumònies en malalts de sida.[30]

Penicillium marneffei, un fong endèmic de l'Àsia Sud-oriental i de la Xina meridional considerat un patogen emergent,[31] és origen de pneumònies insidioses que afecten principalment a subjectes que pateixen alteracions primàries o secundàries del sistema immunitari.[32] Ha estat descrit algun cas aïllat de pneumònia fatal per Penicillium digitatum,[33] fong mesòfil necrotròfic que abunda en el sòl de les zones productores de cítrics.[34] Les pneumònies per Penicillium chrysogenum[35] són una raresa.[36]

Amb tot, els membres del gènere Aspergillus són els responsables de la major part d'aquestes pneumònies, especialment A. fumigatus (80 % de les pneumònies per aspergil·losi invasiva),[37] i A. flavus (15-20 %);[38] encara que A. niger,[39] A. terreus,[40] A. versicolor,[41] A. nomius[42] o A. lentulus[43] també poden produir-les. La coinfecció pulmonar per Aspergillus i altres tipus de fongs en pacients no VIH positius és un fet desacostumat, però no insòlit.[44] S'han creat mètodes per detectar la presència en l'alè de metabòlits volàtils d'aquests fongs, fent possible una diagnosi més ràpida de les aspergil·losis invasives pulmonars amb valors de sensibilitat i especificitat molt alts (94% i 93%, respectivament).[45] El procediment es basa en la identificació molecular de determinades partícules produïdes pels Aspergillus (de forma particular per A. fumigatus) sota condicions d'hipòxia i que surten del tracte respiratori amb l'aire exhalat.[46][47]

Infreqüentment, algunes espècies poc habituals de Candida (entre elles C. dubliniensis, C. krusei o C. glabrata) causen pneumònies.[48][49] Les infeccions respiratòries candidòsiques greus no son rares en pacients ingressats en unitats de cures intensives (UCI),[50] tenen una diagnosi diferencial difícil i la seva taxa de mortalitat específica és important.[51]

Poques vegades es veuen pneumònies fúngiques per Curvularia spp. (un gènere de fongs hifomicets),[52][53] Sepedonium spp. (uns fongs saprofítics de la mateixa classe molt semblants morfològicament a H. capsulatum),[54][55] Trichosporon spp. (gènere de fongs anamòrfics que inclou espècies presents al sòl i a la microbiota cutània causants d'infeccions oportunistes),[56] Acremonium spp. (unes floridures saprofítiques molt comunes pertanyents a la família Hypocreaceae)[57] o Scedosporium spp. (uns rars fongs filamentosos de la classe Sordariomycetes molt resistents als antifúngics).[58][59] Excepcionalment, la síndrome d'hipersensibilitat a la dapsona[60] en un malalt sense problemes d'immunitat, pot complicar-se de forma fatal a causa d'una pneumònia per S. apiospermum.[61]

Les pneumònies per Pseudallescheria boydii (un ascomicet que abunda en aigües estancades i brutes)[62] són molt rares en persones sense compromís immunològic o que no hagin sofert un quasi ofegament.[63] Solen respondre bé al tractament amb azols.[64] Tilletiopsis minor (un exobasidiomicet fitopatogènic que no acostuma a originar micosis en humans immunocompetents)[65] és una causa força insòlita de pneumònia, atribuïble al contacte amb sòls altament contaminats.[66] Paecilomyces variotii[67] i Paecilomyces lilacinus[68] són uns altres fongs patògens emergents de distribució cosmopolita que causen pneumònies d'índole oportunista.[69][70]

Pel que fa al gènere Cladosporium,[71] s'ha registrat algun rar cas de pneumònia hemorràgica per l'espècie fitopatògena Cladosporium cladosporioides.[72]

Les pneumònies per Fusarium spp. són molt inusuals en individus no immunocompromesos.[73]

Fins a 2019 només s'havia descrit un cas de pneumònia per Acrophialophora levis,[74] un fong poc comú resistent a la calor que es troba al sòl en zones temperades i tropicals.[75]

De forma ocasional, la pneumònia fúngica és la primera manifestació d'una malaltia granulomatosa crònica[76] en adults.[77]

Referències modifica

  1. Smith, JA; Kauffman CA «Pulmonary fungal infections» (en anglès). Respirology, 2012 Ag; 17 (6), pp: 913-926. DOI: 10.1111/j.1440-1843.2012.02150.x. ISSN: 1440-1843. PMID: 22335254 [Consulta: 27 desembre 2019].
  2. Ashraf, N; Kubat, RC; Poplin, V; Adenis, AA; Denning, D; Wright, L; McCotter, O; et al «Re-drawing the Maps for Endemic Mycoses» (en anglès). Mycopathologia, 2020 Oct; 185 (5), pp: 843-865. DOI: 10.1007/s11046-020-00431-2. PMC: 7416457. PMID: 32040709 [Consulta: 19 octubre 2022].
  3. Meersseman W; Lagrou, K; Maertens, J; Van Wijngaerden, E «Invasive aspergillosis in the intensive care unit» (en anglès). Clin Infect Dis, 2007 Jul 15; 45 (2), pp: 205-216. DOI: 10.1086/518852. ISSN: 1537-6591. PMID: 17578780 [Consulta: 7 maig 2019].
  4. Bulpa, P; Dive, A; Sibille, Y «Invasive pulmonary aspergillosis in patients with chronic obstructive pulmonary disease» (en anglès). Eur Respir J, 2007 Oct; 30 (4), pp: 782-800. DOI: 10.1183/09031936.00062206. ISSN: 1399-3003. PMID: 17906086 [Consulta: 7 maig 2019].
  5. Sánchez-Jareño M; Martínez Verdasco, A; Esteban Rodriguez, I; Álvarez-Sala, R «Neumonía con evolución inusual en paciente inmunocompetente» (en castellà). Enferm Infecc Microbiol Clin, 2018 Jun-Jul; 36 (6), pp: 382-383. DOI: 10.1016/j.eimc.2017.01.005. ISSN: 1578-1852. PMID: 28238503 [Consulta: 8 maig 2019].
  6. von Eiff, M; Zühlsdorf, M; Roos, N; Hesse, M; et al «Pulmonary fungal infections in patients with hematological malignancies - diagnostic approaches» (en anglès). Ann Hematol, 1995 Mar; 70 (3), pp: 135-141. ISSN 0939-5555. PMID: 7718642 [Consulta: 10 maig 2019].
  7. Agustí, C; Rañó, A; Aldabó, I; Torres, A «Fungal pneumonia, chronic respiratory diseases and glucocorticoids» (en anglès). Med Mycol, 2006 Set 1; 44 (Supl 1), pp: S207-S211. DOI: 10.1080/13693780600857348. ISSN: 1460-2709. PMID: 30408905 [Consulta: 28 desembre 2019].
  8. Schwarz, C; Hartl, D; Eickmeier, O; Hector, A; et al «Progress in Definition, Prevention and Treatment of Fungal Infections in Cystic Fibrosis» (en anglès). Mycopathologia, 2018 Feb; 183 (1), pp: 21-32. ISSN 0301-486X. DOI: 10.1007/s11046-017-0182-0. PMID: 28762125 [Consulta: 10 maig 2019].
  9. Peterson MW; Pratt, AD; Nugent, KM «Pneumonia due to Histoplasma capsulatum in a bone marrow transplant recipient» (en anglès). Thorax, 1987 Set; 42 (9), pp: 698-699. DOI: 10.1136/thx.42.9.698. PMC: 460925. PMID: 3317978 [Consulta: 7 maig 2019].
  10. Dosdá Muñoz, R; Carrión Valero, F; Pérez Martínez, V; Mollá, MA «Candidiasis pulmonar en un paciente no inmunodeprimido» (en castellà). Radiologia, 2007 Nov; 49 (6), pp: 452-453. ISSN 0033-8338. DOI: 10.1016/S0033-8338(07)73828-6 [Consulta: 29 maig 2020].
  11. Dermawan, JKT; Ghosh, S; Keating, MK; Gopalakrishna, KV; Mukhopadhyay, S «Candida pneumonia with severe clinical course, recovery with antifungal therapy and unusual pathologic findings» (en anglès). Medicine (Baltimore), 2018 Gen; 97 (2), pp: e9650. DOI: 10.1097/MD.0000000000009650. PMC: 5943866. PMID: 29480879 [Consulta: 8 maig 2019].
  12. Winkler, S; Stanek, G; Hubsch, P; Willinger, B; et al «Pneumonia due to blastomyces dermatitidis in a European renal transplant recipient» (en anglès). Nephrol Dial Transplant, 1996 Jul; 11 (7), pp: 1376-1379. ISSN: 0931-0509. PMID: 8672047 [Consulta: 7 maig 2019].
  13. Prest, J; Carlos, W; Kapoor, R «Acute blastomycosis pneumonia causing ARDS requiring open biopsy for identification» (en anglès). Chest, 2018 Oct; 154 (4), pp: 157A. DOI: 10.1016/j.chest.2018.08.137. ISSN: 1931-3543 [Consulta: 9 febrer 2019].
  14. Corti M, Trione N, Semorile K, Palmieri O, et al «Neumonía cavitada por Cryptococcus neoformans en un paciente con SIDA» (en castellà). Rev Iberoam Micol, 2008 Mar; 25 (1), pp: 41-44. ISSN: 2173-9188. PMID: 18338927 [Consulta: 7 maig 2019].
  15. Gorospe Sarasúa, L; Ureña-Vacas, A; Muñoz Del Toro, JR «Neumonía por Pneumocystis jirovecii complicando la evolución de una paciente con glioblastoma multiforme en tratamiento con temozolomida» (en castellà). Arch Bronconeumol, 2016 Oct; 52 (10), pp: 534-535. DOI: 10.1016/j.arbres.2016.02.01. ISSN: 1579-2129. PMID: 27021139 [Consulta: 7 maig 2019].
  16. Batura-Gabryel, H; Brajer, B «Coccidioidomycosis in a 38‑year‑old man: a case report» (en anglès). Pol Arch Med Wewn, 2008 Jun; 118 (6), pp: 387-390. ISSN: 1897-9483. PMID: 18619197 [Consulta: 7 maig 2019].
  17. INSST «Paracoccidioides brasiliensis» (en castellà). Fichas de agentes biológicos, DataBio, 2018 Mar 15; DB-H-P. b-18 (rev), pàgs: 5 [Consulta: 26 gener 2020].
  18. Revankar, SG «Paracoccidioidomicosis (Blastomicosis sudamericana)» (en castellà). Manuales MSD (Versión profesional). Merck Sharp & Dohme Corp, 2017; Nov (rev), pàgs: 3 [Consulta: 4 febrer 2020].
  19. Castañeda Camacho, HA; Cano Rosales, DJ «Paracoccidioidomicosis pulmonar. Reporte de dos casos» (en castellà). Rev Colomb Neumol, 2016; 28 (2), pp: 94-100. DOI: 10.30789/rcneumologia.v28.n2.2016.220. ISSN: 2538-9513 [Consulta: 8 maig 2019].
  20. Wang, XM; Guo, LC; Xue, SL; Chen, YB «Pulmonary mucormycosis: A case report and review of the literature» (en anglès). Oncol Lett, 2016 Maig; 11 (5), pp: 3049-3053. DOI: 10.3892/ol.2016.4370. PMC: 4841004. PMID: 27123061 [Consulta: 26 gener 2020].
  21. Panigrahi, MK; Manju, R; Kumar, SV; Toi, PC «Pulmonary Mucormycosis Presenting as Nonresolving Pneumonia in a Patient With Diabetes Mellitus» (en anglès). Respir Care, 2014 Des; 59 (12), pp: e201-e205. DOI: 10.4187/respcare.03205. ISSN: 1943-3654. PMID: 25006269 [Consulta: 10 maig 2019].
  22. Benny, GL «Cokeromyces» (en anglès). Zygomycetes.org, 2005; Mar 14 (rev), págs: 4 [Consulta: 7 gener 2020].
  23. Ryan, LJ; Ferrieri, P; Powell Jr, RD; Paddock, CD; et al «Fatal Cokeromyces recurvatus Pneumonia: Report of a Case Highlighting the Potential for Histopathologic Misdiagnosis as Coccidioides» (en anglès). Int J Surg Pathol, 2011 Jun; 19 (3), pp: 373-376. DOI: 10.1177/1066896908330483. ISSN: 1066-8969. PMID: 19147507 [Consulta: 12 juny 2019].
  24. NCBI. «Rhizopus azygosporus» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser, US National Library of Medicine, 2020 Des 2; ID: 86630 (rev). [Consulta: 20 octubre 2022].
  25. Kanwar, A; Jordan, A; Olewiler, S; Wehberg, K; et al «A Fatal Case of Rhizopus azygosporus Pneumonia Following COVID-19» (en anglès). J Fungi (Basel), 2021 Feb 28; 7 (3), pp: 174. DOI: 10.3390/jof7030174. PMC: 7997212. PMID: 33670842 [Consulta: 20 octubre 2022].
  26. Chaturvedi, V; Chaturvedi, S «Cryptococcus gattii: a resurgent fungal pathogen» (en anglès). Trends Microbiol, 2011 Nov; 19 (11), pp: 564-571. DOI: 10.1016/j.tim.2011.07.010. PMC: 3205261. PMID: 21880492 [Consulta: 1r febrer 2020].
  27. Johannson, KA; Huston, SM; Mody, CH; Davidson, W «Cryptococcus gattii pneumonia» (en anglès). CMAJ, 2012 Set 4; 184 (12), pp: 1387-1390. DOI: 10.1503/cmaj.111346. PMC: 447050. PMID: 22891210 [Consulta: 8 juny 2019].
  28. Barcellos, VA; Martins, LMS; Fontes, ACL; Reuwsaat, JCV; et al «Genotypic and Phenotypic Diversity of Cryptococcus gattii VGII Clinical Isolates and Its Impact on Virulence» (en anglès). Front Microbiol, 2018 Feb 6; 9, pp: 132. DOI: 10.3389/fmicb.2018.00132. PMC: 5808156. PMID: 29467743 [Consulta: 8 juny 2019].
  29. Mycobank «Cryptococcus laurentii» (en anglès). International Mycological Association, 2016; 296158, pàgs: 7 [Consulta: 14 gener 2020].
  30. Shankar, EM; Kumarasamy, N; Bella, D; Renuka, S; et al «Pneumonia and pleural effusion due to Cryptococcus laurentii in a clinically proven case of AIDS» (en anglès). Can Respir J, 2006 Jul-Ag; 13 (5), pp: 275-278. DOI: 10.1155/2006/160451. PMC: 2683308. PMID: 16896431 [Consulta: 12 juny 2019].
  31. Serrat, C; Magraner, J; Guna, R; Domínguez, V; et al «Penicillium marneffei y peniciliosis» (en castellà). Revisiones Temáticas: Micología. Programa CCS, SEIMC, 2002; Jun 1, pàgs: 6 [Consulta: 12 maig 2019].
  32. Deesomchok A, Tanprawate S «A 12-case series of Penicillium marneffei pneumonia» (en anglès). J Med Assoc Thai, 2006 Abr; 89 (4), pp: 441-447. ISSN 0125-2208. PMID: 16696387 [Consulta: 12 maig 2019].
  33. Mycobank «Penicillium digitatum» (en anglès). International Mycological Association, 2016; 169502, pàgs: 8 [Consulta: 14 gener 2020].
  34. Oshikata C, Tsurikisawa N, Saito A, Watanabe M, et al «Fatal pneumonia caused by Penicillium digitatum: a case report» (en anglès). BMC Pulm Med, 2013 Mar 23; 13, pp: 16. DOI: 10.1186/1471-2466-13-16. PMC: 3614886. PMID: 23522080 [Consulta: 4 juny 2019].
  35. Gómez, V «Penicillium chrysogenum: características, morfología, hábitat» (en castellà). Lifeder.com, 2019, pàgs: 11 [Consulta: 9 febrer 2020].
  36. D'Antonio D, Violante B, Farina C, Sacco R, et al «Necrotizing Pneumonia Caused by Penicillium chrysogenum» (en anglès). J Clin Microbiol, 1997 Des; 35 (12), pp: 3335-3337. ISSN: 1098-660X. PMC: 230179. PMID: 9399551 [Consulta: 9 febrer 2020].
  37. Ruíz Hernández I, Jenki Delgado D, Castro Junco I, Rodríguez Giralt OW, Méndez Fleitas L «Aspergillosis pulmonar» (en castellà). Rev Med Electron, 2018 Jul-Ag; 40 (4), pp: 1207-1214. ISSN: 1684-1824 [Consulta: 8 maig 2019].
  38. Restrepo-Gualteros, SM; Jaramillo-Barberi, LE; Rodríguez-Martínez, CE; Camacho-Moreno, G; Niño, G «Aspergilosis pulmonar invasiva: reporte de un caso» (en castellà). Biomédica, 2015 Jun; 35 (2), pp: 171-176. ISSN 0120-4157. DOI: 10.7705/biomedica.v35i2.2357 [Consulta: 8 maig 2019].
  39. Person AK, Chudgar SM, Norton BL, Tong BC, Stout JE «Aspergillus niger: an unusual cause of invasive pulmonary aspergillosis» (en anglès). J Med Microbiol, 2010 Jul; 59 (Pt 7), pp: 834-838. DOI: 10.1099/jmm.0.018309-0. PMC: 3052473. PMID: 20299503 [Consulta: 8 maig 2019].
  40. Carpio Segura, CJ; Santiago Recuerda, A; Prados Sánchez, C; Gómez Mendieta, A; et al «Aspergilosis pulmonar invasiva debido a Aspergillus terreus en un paciente inmunocompetente con enfermedad pulmonar obstructiva crónica» (en castellà). Rev Patol Respir, 2011 Mar; 14 (1), pp: 23-25. DOI: 10.1016/S1576-9895(11)70099-6. ISSN: 1576-9895 [Consulta: 8 maig 2019].
  41. Charles MP; Noyal, MJ; Easow, JM; Ravishankar, M «Invasive pulmonary aspergillosis caused by Aspergillus versicolor in a patient on mechanical ventilation» (en anglès). Australas Med J, 2011; 4 (11), pp: 632-634. DOI: 10.4066/AMJ.2011.905. PMC: 3562921. PMID: 23386878 [Consulta: 27 febrer 2020].
  42. Caira, M; Posteraro, B; Sanguinetti, M; de Carolis E; et al «First case of breakthrough pneumonia due to Aspergillus nomius in a patient with acute myeloid leukemia» (en anglès). Med Mycol, 2012 Oct; 50 (7), pp: 746-750. DOI: 10.3109/13693786.2012.660507. ISSN: 1460-2709. PMID: 22369623 [Consulta: 3 juny 2019].
  43. Gürcan S, Tikveşli M, Ustündağ S, Ener B «A Case Report on Aspergillus lentulus Pneumonia» (en anglès). Balkan Med J, 2013 Des; 30 (4), pp: 429-431. DOI: 10.5152/balkanmedj.2013.8572. PMC: 4115954. PMID: 25207153 [Consulta: 8 maig 2019].
  44. Lee PH, Fu PK «Coinfection of Pneumocystis jiroveci pneumonia and pulmonary aspergillosis in a non-HIV-infected patient» (en anglès). J Microbiol Immunol Infect, 2018 Des; 51 (6), pp: 860-861. DOI: 10.1016/j.jmii.2018.11.001. ISSN: 1995-9133. PMID: 30473143 [Consulta: 8 maig 2019].
  45. Koo S, Thomas HR, Daniels SD, Lynch RC, et al «A breath fungal secondary metabolite signature to diagnose invasive aspergillosis» (en anglès). Clin Infect Dis, 2014 Des 15; 59 (12), pp: 1733-1740. DOI: 10.1093/cid/ciu725. PMC: 4311178. PMID: 25342502 [Consulta: 10 maig 2019].
  46. Rees, CA; Stefanuto, PH; Beattie, SR; Bultman, KM; et al «Sniffing out the hypoxia volatile metabolic signature of Aspergillus fumigatus» (en anglès). J Breath Res, 2017 Ag 21; 11 (3), pp: 036003. DOI: 10.1088/1752-7163/aa7b3e. PMC: 5793853. PMID: 28825403 [Consulta: 8 març 2019].
  47. Takazono, T; Izumikawa, K «Recent Advances in Diagnosing Chronic Pulmonary Aspergillosis» (en anglès). Front Microbiol, 2018 Ag 17; 9, pp: 1810. DOI: 10.3389/fmicb.2018.01810. PMC: 6107790. PMID: 30174658 [Consulta: 8 març 2019].
  48. Petrocheilou-Paschou, V; Georgilis K; Kontoyannis, D; Nanas, J; et al «Pneumonia due to Candida krusei» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2002 Des; 8 (12), pp: 806-809. DOI: 10.1046/j.1469-0691.2002.00488.x. ISSN: 1469-0691. PMID: 12519355 [Consulta: 8 maig 2019].
  49. Yazici, O; Cortuk, M; Casim, H; Cetinkaya, E; et al «Candida glabrata Pneumonia in a Patient with Chronic Obstructive Pulmonary Disease» (en anglès). Case Rep Infect Dis, 2016 Nov; 2016, pp: 4737321. DOI: 10.1155/2016/4737321. PMC: 5110868. PMID: 27882253 [Consulta: 8 maig 2019].
  50. Ostrosky-Zeichner, L; Sable, C; Sobel, J; Alexander, BD; et al «Multicenter retrospective development and validation of a clinical prediction rule for nosocomial invasive candidiasis in the intensive care setting» (en anglès). Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 2007 Abr; 26 (4), pp: 271-276. ISSN 0934-9723. DOI: 10.1007/s10096-007-0270-z. PMID: 17333081 [Consulta: 27 febrer 2020].
  51. Meena, DS; Kumar, D «Candida Pneumonia: An Innocent Bystander or a Silent Killer?» (en anglès). Med Princ Pract, 2021 Oct 12; 31 (1), pp: 98-102. DOI: 10.1159/000520111. PMC: 8995637. PMID: 34638123 [Consulta: 21 octubre 2022].
  52. Ellis, D «Curvularia» (en anglès). Mycology Online. School of Biological Sciences, The University of Adelaide, 2016; Des 7 (rev), pàgs: 3. Arxivat de l'original el 7 de maig 2019 [Consulta: 7 maig 2019].
  53. Dharmic, S; Nair, S; Harish, M «An unusual cause of fungal pneumonia» (en anglès). J Pharm Bioallied Sci, 2015 Abr; 7 (Supl 1), pp: S67-S69. DOI: 10.4103/0975-7406.155808. PMC: 4439713. PMID: 26015753 [Consulta: 7 maig 2019].
  54. Ellis, D «Sepedonium» (en anglès). Mycology Online. School of Biological Sciences, The University of Adelaide, 2016; Des 15 (rev), pàgs: 1. Arxivat de l'original el 8 de maig 2019 [Consulta: 8 maig 2019].
  55. Arellano-Galindo, J; Vázquez-Meraz, E; Jiménez-Hernández, E; Reséndiz-Sánchez, J; et al «A saprophytic fungus (Sepedonium) associated with fatal pneumonia in a patient undergoing stem cell transplantation» (en anglès). J Int Med Res, 2017 Ag; 45 (4), pp: 1430-1434. DOI: 10.1177/0300060517708103. PMC: 5625535. PMID: 28606018 [Consulta: 8 maig 2019].
  56. Colombo, AL; Padovan, AC; Chaves, GM «Current Knowledge of Trichosporon spp. and Trichosporonosis» (en anglès). Clin Microbiol Rev, 2011 Oct; 24 (4), pp: 682-700. DOI: 10.1128/CMR.00003-11. PMC: 3194827. PMID: 21976604 [Consulta: 27 juny 2019].
  57. Fakharian, A; Dorudinia, A; Alavi Darazam, I; Mansouri, D; Masjedi, MR «Acremonium Pneumonia: Case Report and Literature Review» (en anglès). Tanaffos, 2015; 14 (2), pp: 156-160. ISSN: 1735-0344. PMC: 4629432. PMID: 26528372 [Consulta: 27 juny 2019].
  58. Mayayo Artal, E «Scedosporiosis: Una micosis en alza» (en castellà). 7º Congreso Virtual Hispanoamericano de Anatomía Patològica, 2005 Oct 11; 557, pàgs: 7 [Consulta: 20 gener 2020].
  59. Agatha, D; Krishnan, KU; Dillirani, VA; Selvi, R «Invasive lung infection by Scedosporium apiospermum in an immunocompetent individual» (en anglès). Indian J Pathol Microbiol, 2014 Oct-Des; 57 (4), pp: 635-637. ISSN 0974-5130. DOI: 10.4103/0377-4929.142716. PMID: 25308027 [Consulta: 3 juny 2019].
  60. Kosseifi, S; Guha, B; Nassour, DN; Chi, DS; Krishnaswamy, G «The Dapsone hypersensitivity syndrome revisited: a potentially fatal multisystem disorder with prominent hepatopulmonary manifestations» (en anglès). J Occup Med Toxicol, 2006 Jun 6; 1, pp: 9. DOI: 10.1186/1745-6673-1-9. PMC: 1524788. PMID: 16756657 [Consulta: 31 gener 2020].
  61. Ceccarelli, L; Calisti, G; Delle Rose, D; Ricciardi, A; Maffongelli, G; Sordillo, P; et al «Dapsone hypersensitivity syndrome complicated by Scedosporium apiospermum pneumonia in an immunocompetent patient» (en anglès). Infection, 2012 Ag; 40 (4), pp: 459-462. ISSN 0300-8126. DOI: 10.1007/s15010-011-0225-2. PMID: 22124953 [Consulta: 1r febrer 2020].
  62. Mycobank «Pseudallescheria boydii» (en anglès). International Mycological Association, 2016; 110950, pàgs: 5 [Consulta: 12 maig 2019].
  63. Kantarcioglu, AS; Sybren de Hoog, G; Guerro-Artigas, J «Clinical characteristics and epidemiology of pulmonary pseudallescheriasis» (en anglès). Rev Iberoam Micol, 2012 Gen-Mar; 29 (1), pp: 1-13. DOI: 10.1016/j.riam.2011.04.002. ISSN: 2173-9188. PMID: 21963577 [Consulta: 21 octubre 2022].
  64. Cumbo-Nacheli, G; de Sanctis, J; Holden, D «Pseudallescheria Boydii pneumonia in an immunocompetent host» (en anglès). Am J Case Rep, 2012 Jul 31; 13, pp: 163-165. DOI: 10.12659/AJCR.883276. PMC: 3616179. PMID: 23569518 [Consulta: 12 maig 2019].
  65. Ramani R, Kahn BT, Chaturvedi V «Tilletiopsis minor: a new etiologic agent of human subcutaneous mycosis in an immunocompromised host» (en anglès). J Clin Microbiol, 1997 Nov; 35 (11), pp: 2992-2995. ISSN 0095-1137. PMC: 230105. PMID: 9350777 [Consulta: 19 maig 2019].
  66. Al-Zaydani IA, Joseph MRP, Suheel AM, Al-Hakami AM, Hamid ME «Severe pneumonia with a massive pleural effusion in a child caused by Tilletiopsis minor: the first case from Saudi Arabia» (en anglès). Ann Saudi Med, 2015 Nov-Des; 35 (6), pp: 475-478. DOI: 10.5144/0256-4947.2015.475. PMC: 6074469. PMID: 26657234 [Consulta: 19 maig 2019].
  67. Mycobank «Paecilomyces variotii» (en anglès). International Mycological Association, 2016; 248517, pàgs: 7 [Consulta: 14 gener 2020].
  68. Mycobank «Paecilomyces lilacinus» (en anglès). International Mycological Association, 2019; 319114, pàgs: 7 [Consulta: 4 febrer 2020].
  69. Steiner, B; Aquino, VR; Paz, AA; Silla, LM; et al «Paecilomyces variotii as an Emergent Pathogenic Agent of Pneumonia» (en anglès). Case Rep Infect Dis, 2013 Maig; 2013, pp: 273848. DOI: 10.1155/2013/273848. PMC: 3683431. PMID: 23819077 [Consulta: 28 juny 2019].
  70. Ramya, TG; Baby, S; Geetha, RK «Paecilomyces lilacinus: An Emerging Pathogen» (en anglès). JOHSR, 2016; 1 (2), pp: 48-51. DOI: 10.18311/jhsr/2016/5023. ISSN: 2456-2688 [Consulta: 4 febrer 2020].
  71. Bensch, K; Braun, U; Groenewald, JZ; Crous, PW «The genus Cladosporium» (en anglès). Stud Mycol, 2012 Jun 15; 72 (1), pp: 1-401. DOI: 10.3114/sim0003. PMC: 3390897. PMID: 22815589 [Consulta: 29 gener 2020].
  72. Grava, S; Lopes, FA; Cavallazzi, RS; Grassi, MF; Svidzinski, TI «A rare case of hemorrhagic pneumonia due to Cladosporium cladosporioides» (en anglès/portuguès). J Bras Pneumol, 2016 Set-Oct; 42 (5), pp: 392-394. DOI: 10.1590/S1806-37562016000000079. PMC: 5094879. PMID: 27812642 [Consulta: 29 gener 2020].
  73. Chae, SY; Park, HM; Oh, TH; Lee, JE; Lee, HJ; et al «Fusarium species causing invasive fungal pneumonia in an immunocompetent patient: a case report» (en anglès). J Int Med Res, 2020 Des; 48 (12), pp: 300060520976475. DOI: 10.1177/0300060520976475. PMC: 7724421. PMID: 33284723 [Consulta: 20 octubre 2022].
  74. Mycobank «Acrophialophora levis» (en anglès). International Mycological Association, 2016; 308238, pàgs: 5 [Consulta: 14 gener 2020].
  75. Huang, J; Liu, Z «The first case of Acrophialophora levis-induced severe pneumonia: a case report and literature review» (en anglès). BMC Infect Dis, 2019 Oct 15; 19 (1), pp: 843. DOI: 10.1186/s12879-019-4528-8. PMC: 6792234. PMID: 31615438 [Consulta: 29 desembre 2019].
  76. Fernandez, J «Enfermedad granulomatosa crónica» (en castellà). Manuales MSD (Versión profesional). Merck Sharp & Dohme Corp, 2016; Ag (rev), pàgs: 4 [Consulta: 8 maig 2019].
  77. Flament, H; Granger, V; Vezinet, C; Marzaioli V; et al «Aspergillus-induced pneumonia in adult without obvious immunodeficiency: test the burst!» (en anglès). Eur Respir J, 2018 Abr 26; 51 (4), pii: 1702711. ISSN 0903-1936. DOI: 10.1183/13993003.02711-2017. PMID: 29496757 [Consulta: 8 maig 2019].

Bibliografia modifica

Enllaços externs modifica

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Pneumònia fúngica