Polistes carnifex: diferència entre les revisions

Contingut suprimit Contingut afegit
mCap resum de modificació
Robot estandarditza i catalanitza referències, catalanitza dates i fa altres canvis menors
Línia 3:
 
== Descripció ==
''Polistes carnifex'' és la vespa [[Zona neotropical|neotropical]] més gran del genere ''Polistes''<ref name="Bequaert1936">{{Ref-publicació|cognom=Bequaert|nom=Joseph Charles|enllaçautor=Joseph Charles Bequaert|data= 1 Octoberoctubre 1936|url=https://digitalcommons.usu.edu/bee_lab_ba/292/|publicació=Revista de Entomologia|volum=6|pàgines=376–383|issn=0375-0825}}</ref> amb una longitud de fins a tres centímetres.<ref name="Hogue">{{Ref-llibre|autor=Hogue|editor-last=|editor4-first=|pàgines=424|isbn=9780520078499}}</ref> La mida normal és 24-27mm, amb una llargada màxima de fins a 33mm.<ref name="Ducke1907">{{Ref-publicació|cognom=Ducke|nom=Adolpho|enllaçautor=Adolpho Ducke|data=1907|url=https://biodiversitylibrary.org/page/31423085|publicació=Boletim do Museu Goeldi (Museu Paraense) de Historia Natural e Ethnographia|volum=5|pàgines=190, 191, 194, 195|doi=|llengua=Portuguese|consulta= 13 Januarygener 2020}}</ref><ref name="Fox1894">{{Ref-publicació|cognom=Fox|nom=William J.|data=1894|url=https://biodiversitylibrary.org/page/16063585|publicació=Proceedings of the California Academy of Sciences|volum=4|pàgines=112|doi=|consulta= 14 Januarygener 2020}}</ref> Malgrat la seva mida, és un insecte relativament no agressiu.<ref name="Corn">{{Ref-publicació|cognom=Corn, Mary L.|any=1972|publicació=Psyche|volum=79|exemplar=3|pàgines=150–157|doi=10.1155/1972/78756|url=http://psyche.entclub.org/79/79-150.html}}</ref>
 
És de color groc amb algunes ratlles marrons, aquests són parcialment ennegrits.<ref name="Garcete1999">{{Ref-llibre|data=1999|url=https://www.academia.edu/4131165|pàgines=8, 17, 18, 21|llengua=Spanish|isbn=0-565-091395}}</ref><ref name="Belt">{{Ref-llibre|data=1874|url=https://biodiversitylibrary.org/page/1087555|pàgines=135–137|doi=10.5962/bhl.title.1390}}</ref> Les entenes són grogues amb una base enfosquida. El cap és groc, la part superior del cap és negra i acaba amb ratlles vermell-marronós. El maxil·lar és vermellós-marró, amb un perfil negre. El [[tòrax]] és groc, la part [[Termes anatòmics de localització|dorsal]] és negre amb taques marrons-vermellóses.<ref name="Fabricius1775">{{Ref-llibre|data=1775|url=https://biodiversitylibrary.org/page/25551752|llengua=Latin|doi=10.5962/bhl.title.36510}}</ref> El [[protòrax]] és totalment o gairebé totalment groc.<ref name="Bio-Nica">{{Ref-web|url=http://www.bio-nica.info/Ento/Hymeno/VESPIDAE/polistes.htm|títol=''Polistes'' - Clave de las Especies Reportadas de Nicaragua|cognom=Maes|nom=Jean-Michel|data=|obra=Fauna Entomologica de Nicaragua|editor=Bio-Nica|llengua=Spanish|consulta= 10 Januarygener 2020}}</ref> L'abdomen és groc, el segon segment ([[tergum]]) fosc a la base. Les ales són vermelloses-marrons, o d'un to groguenc, i els peus són foscos.<ref name="Ducke1907">{{Ref-publicació|cognom=Ducke|nom=Adolpho|enllaçautor=Adolpho Ducke|data=1907|url=https://biodiversitylibrary.org/page/31423085|publicació=Boletim do Museu Goeldi (Museu Paraense) de Historia Natural e Ethnographia|volum=5|pàgines=190, 191, 194, 195|doi=|llengua=Portuguese|consulta= 13 Januarygener 2020}}</ref>
 
== Distribució ==
''Polistes carnifex'' és nativa d'Amèrica Central i del Sud; s'exten des del sud d'Arizona i [[Texas]]<ref name="bugguide"><cite class="citation web cs1" id="CITEREFWaldren,_George2012">Waldren, George (2012-10-22). [http://bugguide.net/node/view/202444 "Species ''Polistes carnifex''"]. ''BugGuide''. Iowa State University<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2013-11-09</span></span>.</cite></ref> a la [[Província de Misiones]] al nord d'Argentina.<ref name="Bequaert1936">{{Ref-publicació|cognom=Bequaert|nom=Joseph Charles|enllaçautor=Joseph Charles Bequaert|data= 1 Octoberoctubre 1936|url=https://digitalcommons.usu.edu/bee_lab_ba/292/|publicació=Revista de Entomologia|volum=6|pàgines=376–383|issn=0375-0825}}</ref>
 
Al Brasil ha estat trobada als estats de [[Rio de Janeiro (estat)|Rio de Janeiro]], [[Pará]]<ref name="Ducke1904">{{Ref-publicació|cognom=Ducke|nom=Adolpho|enllaçautor=Adolpho Ducke|data= 26 Januarygener 1904|url=https://biodiversitylibrary.org/page/41783562|publicació=Boletim do Museu Goeldi (Museu Paraense) de Historia Natural e Ethnographia|volum=4|exemplar=2|pàgines=368|doi=|llengua=Portuguese|consulta= 13 Januarygener 2020}}</ref> i [[Estat de Paranà|Paraná]].<ref name="Fabricius1775">{{Ref-llibre|data=1775|url=https://biodiversitylibrary.org/page/25551752|llengua=Latin|doi=10.5962/bhl.title.36510}}</ref><ref name="Bequaert1928">{{Ref-publicació|cognom=Bequaert|nom=Joseph Charles|enllaçautor=Joseph Charles Bequaert|data=April abril 1928|url=https://biodiversitylibrary.org/page/50573527|publicació=Bulletin of the Brooklyn Entomological Society|volum=23|exemplar=2|pàgines=58|consulta= 12 Januarygener 2020}}</ref><ref name="Ducke1907">{{Ref-publicació|cognom=Ducke|nom=Adolpho|enllaçautor=Adolpho Ducke|data=1907|url=https://biodiversitylibrary.org/page/31423085|publicació=Boletim do Museu Goeldi (Museu Paraense) de Historia Natural e Ethnographia|volum=5|pàgines=190, 191, 194, 195|doi=|llengua=Portuguese|consulta= 13 Januarygener 2020}}</ref>
 
A Mèxic ha estat enregistrada als estats de [[Baixa Califòrnia|Baja Califòrnia]], [[Jalisco]], [[Estat de Morelos|Morelos]], [[Nayarit]], [[Estat d'Oaxaca|Oaxaca]], [[Sinaloa]], [[Sonora]], [[Estat de Veracruz|Veracruz]] i [[Yucatán|Yucatan]], així com a [[Ciutat de Mèxic]].<ref name="Snelling1955"><cite class="citation journal cs1" id="CITEREFSnelling1955">Snelling, Roy R. (14 January 1955). "Notes on Some ''Polistes'' in the American Museum of Natural History with Descriptions of New North American Subspecies (Hymenoptera, Vespidae)". ''American Museum Novitates''. '''1701''': 3–4. [[CiteSeerX (identifier)|CiteSeerX]]&nbsp;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[//citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.829.3913 10.1.1.829.3913]</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref><ref name="Fox1893">{{Ref-publicació|cognom=Fox|nom=William J.|data=1893|url=https://biodiversitylibrary.org/page/16063468|publicació=Proceedings of the California Academy of Sciences|volum=4|pàgines=14|doi=|consulta= 14 Januarygener 2020}}</ref><ref name="ZOBODAT">{{Ref-web|url=https://www.zobodat.at/stable/arten.php?id=36359&view=table|títol=''Polistes carnifex'' (Fabricius, 1775) 1775 - Occurrences (12)|cognom=<!--Not stated-->|data=2020|obra=ZOBODAT|editor=Oberösterreichisches Landesmuseum, Land Oberösterreich|consulta= 14 Januarygener 2020}}</ref><ref name="GBIF"><cite class="citation web cs1">[http://www.gbif.org/species/1310539 "''Polistes carnifex''"]. ''Species''. [[Global Biodiversity Information Facility|GBIF]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">11 January</span> 2020</span>.</cite><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles></ref><ref name="Fox1894">{{Ref-publicació|cognom=Fox|nom=William J.|data=1894|url=https://biodiversitylibrary.org/page/16063585|publicació=Proceedings of the California Academy of Sciences|volum=4|pàgines=112|doi=|consulta= 14 Januarygener 2020}}</ref>
 
Al Paraguai es troba als [[Departament|departaments]] d'[[Departament d'Alto Paraná|Alto Paraná]], [[Departament de Canindeyú|Canindeyú]], [[Departament de Paraguarí|Paraguarí]] i [[Departament de San Pedro|Sant Pere]].<ref name="Garcete1999">{{Ref-llibre|data=1999|url=https://www.academia.edu/4131165|pàgines=8, 17, 18, 21|llengua=Spanish|isbn=0-565-091395}}</ref>